به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، یکی از حوزه‌های مهم کارآفرینی که امروزه در جهان بیش از پیش به آن توجه می‌شود، حوزه‌ استارت‌آپ‌هاست. استارت‌آپ در فارسی به کسب‌وکار نوپا برگردان شده و در اصطلاح به کسب‌وکارهای دانش‌بنیان نیز اطلاق می‌شود. به‌دلیل آنکه بسیاری از استارت‌آپ‌ها در سال‌های اخیر حول دانش‌بنیان بودن شکل گرفته‌اند، گاهی در تعریف این کلمه به این مسئله هم اشاره می‌شود که استارت‌آپ باید در حوزه فناوری‌های نوین فعال باشد. به‌عقیده کارشناسان و فعالان اقتصادی و صنعتی، استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه تولید و صنایع می‌تواند باعث توسعه کشور در تمامی بخش‌های وابسته به صنعت و اقتصاد شود.

در بخش معدن و صنایع معدنی نیز در چند سال اخیر با حمایت برخی نهادهای دولتی که مسئولیت پژوهش و توسعه معادن را برعهده داشتند، تعداد محدودی استارت‌آپ شروع به فعالیت کرده و در جهت رشد بخش معدن همواره در حال تلاش‌اند. 

حضور موثر فناوری‌ نوین در معادن

براتعلی قبادیان، معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزیر صنعت، معدن و تجارت، حضور فناوری‌های نوین در فعالیت‌های معدنی را با هدف بهره‌برداری بهینه از ذخایر معادن الزامی دانست و گفت: معدن و ذخایر معدنی، یک منبع ارزشمند خدادادی است که باید از آنها استفاده درست و بهینه شود. وی افزود: مواد معدنی به‌تنهایی ارزش ندارد و باید با استفاده از علم، دانش، فناوری یا مظاهر آن، این ارزش ارتقا یابد. مظاهر فناوری شامل تجهیزات و امکانات فعالیت‌های معدنی است که وجود آن باعث افزایش چندبرابری ارزش مواد معدنی می‌شود.

وی در ادامه افزود: متاسفانه در کشور ما همچنان فرآیندها و فعالیت‌‌های معدنی با شیوه‌های قدیمی اجرا می‌شود و ماشین‌آلات و تجهیزات معادن فرسوده‌اند؛ از همین رو به‌نظر می‌رسد تا امروز استفاده مطلوب و مناسبی از معادن کشور صورت نگرفته است.

استارت‌آپ‌ها توسعه‌گر هستند

قبادیان تحریم‌ها را یکی از دلایل استفاده معادن از فناوری و تجهیزات قدیمی عنوان کرد و با تاکید بر ضرورت تغییر رویه فعالیت‌های معدنی گفت: باید با اقداماتی نوین، بتوانیم ارزش افزوده معادن را افزایش دهیم.

وی ارتقای ارزش‌افزوده فعالیت‌های معدنی را وابسته به عوامل مختلفی از جمله حضور متخصصان این رشته دانست و اظهار کرد: لازمه ایجاد ارزش افزوده مناسب در بنگاه‌های مختلف اقتصادی از جمله معدن، داشتن منابع انسانی توانمند یا به‌اصطلاح منابع انسانی توسعه‌یافته است.

وی در ادامه افزود: منابع انسانی توسعه‌گر هستند و با قرارگیری در کنار یکدیگر، موضوعی تحت عنوان استارت‌آپ را پدید می‌آورند. این افراد می‌توانند با ایده‌های نوین خود، خون تازه‌ای در رگ‌های بنگاه‌های اقتصادی و صنایع از جمله بخش معدن کشور به جریان بیندازند.

ایران، غنی از نیروی انسانی جوان

معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزیر صنعت، معدن و تجارت به غنی بودن ایران از نظر نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه ایران از نظر سرمایه انسانی در شرایط مناسبی قرار دارد و بالغ بر ۳۰ میلیون جوان در کشور وجود دارند که باید از آنها در صنایع و بنگاه‌های اقتصادی از جمله معادن استفاده شود. اقدام درست این است که اغلب این جوانان مستعد در کسب‌و‌کارهای نوپا حضور یافته و به بخش استارت‌آپی کشور رونق بخشند.

وی در ادامه افزود: مشاغل استارت‌آپی به‌تازگی در کشور ما ایجاد شده و توسعه یافته‌اند و جوانان ما در دهه اخیر به سمت فناوری‌های نوین در صنعت حرکت کرده‌اند. متاسفانه تعریف مناسبی از استارت‌آپ و مزایای حضور آنها در صنایع و معادن وجود ندارد.

 انتظار می‌رود با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مناسب، تمام بخش‌های اقتصادی کشور به‌سوی استفاده از استارت‌آپ‌ها و بکارگیری نیروهای جوان و ایده‌های بدیع حرکت کنند.

رهایی از خام‌فروشی

علی معصومی، رئیس انجمن تحقیق و توسعه صنایع و معادن ایران، به مزایای حضور استارت‌آپ‌ّها در فعالیت‌های معدنی اشاره کرد و گفت: استارت‌آپ‌های معدنی متشکل از دانشجویان، متخصصان و افراد خبره در بخش معدن و صنایع معدنی و همچنین اقتصاد و فناوری‌های نوین است. اگر این شرکت‌های دانش‌بنیان به بخش معدن و صنایع معدنی ورود کنند، با بالا بردن سطح فعالیت‌های معدنی به توسعه این بخش‌ها کمک شایانی خواهند کرد.استارت‌آپ‌ها می‌توانند حلقه‌های مفقوده زنجیره ارزش معدن را یافته و ضمن تکمیل آن، مجموع ارزش افزوده بخش معدن را افزایش دهند.

وی در ادامه افزود: حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت از جمله صنایع معدنی، می‌تواند کشور را از رنج خام‌فروشی نجات دهد. استارت‌آپ‌ها می‌توانند در تمامی بخش‌های مرتبط با حوزه معدن از جمله اکتشاف، استخراج، فرآوری و همچنین صنایع معدنی حضور پررنگ و مهمی داشته باشند، چراکه برای تمامی این بخش‌ها رشته‌های دانشگاهی در کشور وجود دارد و مشکلی در دانشگاه‌ها برای تامین نیروی متخصص در حوزه‌های مختلف معدنی نداریم.

ایجاد مشوق برای همکاری

معصومی با بیان اینکه نمی‌توان دافعه مدیران صنایع و صاحبان معادن را علت حضور اندک کسب‌و‌کارهای نوپا دانست، گفت: دلیل کمرنگ بودن نقش استارت‌آپ‌ها در معادن، ممانعت مدیران از حضور و فعالیت کسب‌وکارهای دانش‌بنیان در معادن نیست. برای افزایش همکاری صاحبان معادن و استارت‌آپ‌ها به‌نظر می‌رسد باید دولت وارد بحث شده و با ایجاد ساختارهای مناسبی، مشوق معد‌نکاران باشد و فعالیت‌های معدنی را به استارت‌آپ‌ها گره بزند.

وی در ادامه افزود: می‌توان در صورت همکاری پروژه‌های معدنی با استارت‌آپ‌ها، تسهیلاتی برای آنها در نظر گرفت و هر دو بخش را به همکاری و توسعه اقتصادی و صنعتی کشور ترغیب کرد. در کشور ما حضور کسب‌وکارهای دانش‌بنیان در صنعت موضوعی جدید است و هنوز اعتماد مناسبی به این بخش جلب نشده است. حرکت بنگاه‌های اقتصادی و صنایع به سمت همکاری با کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان، نیاز به کاتالیزور دارد که این نقش را دولت باید ایفا کند.

 الزام حمایت‌های دولتی

رئیس انجمن تحقیق و توسعه صنایع و معادن ایران سطح دانش و فناوری بخش دانشگاهی کشور را مطلوب توصیف کرد و گفت: نمی‌توان گفت دانش و فناوری جامعه دانشگاهی و متخصصان ما پایین است یا توانایی لازم برای طراحی و پیشبرد پروژه‌های دانش‌بنیان را ندارند و به این دلیل نباید به آنها اعتماد کرد؛ به‌عنوان مثال دانشجویان دانشکده معدن دانشگاه تهران چندین پروژه مناسب در بخش معدن و صنایع معدنی طراحی کرده و در دست اجرا دارند؛ بنابراین برای شروع همکاری استارت‌آپ‌ها با فعالان معدنی، مشکل پروژه و دانش فنی نداریم و جامعه دانشگاهی کشور نیز در سطح مقبولی از دانش قرار دارد. این شرکت‌های دانش‌بنیان برای ورود تنها نیاز به حمایت‌های دولت برای تعامل با بخش معدن و صنایع معدنی کشور دارند.

سخن پایانی

براساس آمار، در دهه‌های اخیر کشورهای صنعتی و قطب‌های اقتصادی مهم جهانی به مسئله حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و الزام بکارگیری آنها در صنایع و معادن خود پرداخته‌اند. ثمرات ارزشمندی که این اقدام برای اقتصاد جهانی داشته، غیرقابل انکار است؛ از همین‌رو انتظار می‌رود در کشور ما نیز تمهیدات مناسبی برای رشد استارت‌آپ‌ها در تمامی حوزه‌های اقتصادی و صنعتی از جمله بخش معدن و صنایع معدنی اندیشیده شود. بدون‌شک رشد و توسعه معادن در آینده‌ای نزدیک، اتفاق درخشان بخش معدن و صنایع معدنی کشور خواهد بود.

* صمت