نقش دولت در اکتشافات معدنی
در قدم نخست باید بپذیریم در دانش فنی ضعیف هستیم و تحریم یکی از عومل مهم این ضعف است چرا‌که تحریم ایران را از فناوری روز محروم کرده و ضروری است در این حوزه از امکانات ماهواره‌ای و فناوری‌های روز و موسسه‌های دارای فناوری‌های نوین و وسیع استفاده کنیم.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، در بحث اکتشاف معادن، دولت وظیفه مهمی بر گردن داشته و یکی از اقدامات مهم آن، همکاری با سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو به‌عنوان سازمان توسعه‌ای کشور است.
در اکتشافات معدنی به دلیل وجود ریسک بالا، سازمان سرمایه‌گذار خصوصی وارد این بخش نمی‌شود و دولت باید بودجه کلانی در این زمینه تخصیص دهد. همچنین بنا بر عقیده کارشناسان لازم است دولت در صندوق بیمه معدن سرمایه مناسبی وارد کند و در این صندوق اولویت بر حمایت از بخش خصوصی باشد. برای مثال، وام‌هایی با سود کم به بخش خصوصی تعلق گرفته تا ضمن حمایت، این بخش توانایی ورود به حوزه اکتشاف را کسب کند.
امروزه بدیهی است زمانی که مرحله ریسک یا همان اکتشاف معدنی برطرف شده و پهناهای توسعه معدنی مشخص و محدوده‌های امید‌بخش معین شدند، دولت باید ادامه عملیات و فعالیت را برعهده شرکت‌های خصوصی واگذار کند؛ کاری که طی سال‌های قبل در ایمیدرو انجام شد، آن بود که معدن ۴، ۵ و ۶ گلهر، معادن مهدی‌آباد و طبس در مرحله‌ای که از ریسک گذشت و ذخایر آنها مشخص شدند، برای استخراج و بهره‌برداری به شرکت‌های دولتی و خصوصی واگذار شدند. حضور شرکت خصوصی تنها در اکتشافات معادن کوچک‌مقیاس می‌تواند باشد اما در معادن بزرگ بخش خصوصی توانایی انجام آن به‌ویژه از نظر مالی را ندارد.
به علاوه اینکه از تاثیر تحریم بر فعالیت معادن نیز نمی‌توان به‌راحتی گذشت.
در قدم نخست باید بپذیریم در دانش فنی ضعیف هستیم و تحریم یکی از عومل مهم این ضعف است چرا‌که تحریم ایران را از فناوری روز محروم کرده و ضروری است در این حوزه از امکانات ماهواره‌ای و فناوری‌های روز و موسسه‌های دارای فناوری‌های نوین و وسیع استفاده کنیم.
طی چند سالی که به دلیل برجام توانستیم با شرکت‌های مرتبط با این حوزه ارتباط برقرار کنیم، دریافتیم که نه‌تنها از علم روز دنیا بلکه از تجهیزات پیشرفته نیز عقب مانده‌ایم و شرایط واردات این تجهیزات وجود ندارد. بخشی از رفع این مشکل بر دوش سیاست کشور است و امیدواریم طی اقداماتی تحریم‌ها حذف یا حداقل از آنها کاسته شود و کشور بتواند در شرایط عادی از علم روز دنیا نه‌تنها در بخش معادن و فعالیت‌های معدنی بلکه در تمامی فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی بهره‌مند شود.
برای توسعه عملیات اکتشافی نیاز به سرمایه‌گذاری وسیعی برای عملیات عمقی و معادن عمیق و همچنین معادنی که هنوز دستیابی به آنها برای ما میسر نیست صورت پذیرد. ایران از لحاظ معادن کشف‌نشده بسیار غنی است و از این نظر سرمایه‌گذاری نه‌تنها بیهوده نبوده بلکه پیشران چرخه اقتصادی کشور است. پیشنهاد من به مدیران فعلی سازمان ایمیدرو آن است که چون درحال‌حاضر سازمان از لحاظ معدنی در وضعیت خوبی قرار دارد، بیش از پیش فعالیت‌های این سازمان را در بحث اکتشاف معادن جدید متمرکز کنند. همچنین تمام وقت خود را بر اکتشاف و استخراج معادن عمیق گذاشته و ضمن سرمایه‌گذاری، فعالیتی وسیع و مهم در جهت جبران عقب‌ماندگی توسعه اکتشافات و استخراج‌های معدنی کشور انجام دهند.
ما در اکتشافات بسیار عقب هستیم و تا سال ۱۳۹۴ اغلب اکتشافات، مرتبط با اقدامات شکل گرفته در ۸۰ سال اخیر بوده است. میزانی از این اکتشافات از سوی شرکت‌های امریکایی و شرکت‌های روسی قبل از انقلاب صورت گرفته و مابقی نیز ماحصل اقدامات سازمان زمین‌شناسی است. در کل می‌توان گفت عامل کمبود اکتشافات معدنی طی ۴۰ سال اخیر، محدودیت بودجه‌های سازمان‌های مربوطه است. به عنوان مثال، سازمان زمین‌شناسی طی این سال‌ها درگیر کمبود بودجه بوده و حمایت کاملی در حوزه اکتشافات معدنی از آن نشده است. این موضوع منجر شده تا این سازمان با وجود علاقه زیاد متخصصان و کارشناسان آن برای انجام اکتشافات، نتواند وظایفش را به‌خوبی انجام دهد.
مهدی کرباسیان / رئیس پیشین هیات‌عامل ایمیدرو/ صمت
