معادن پر زرق و برق، اما راکد!
مسیرهای کوهستانی و پر از فراز و نشیب به گنج‌هایی می‌رسد که در دل خاک این مرز بوم نهفته است، وجود معادن پر زرق و برق طلا تا معادن متعدد سنگ‌های قیمتی مورد نیاز برای احداث ساختمان‌ها در کشور می‌تواند گویای این ادعا باشد، راهی بس طولانی و پرمشقت از اکتشاف موادمعدنی تا رسیدن به عیار واقعی در این معادن وجود دارد، اما متاسفانه این امر مورد غفلت واقع شده است.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، ظرفیت‌های عظیمی در معادن کشور نهفته است و به جرات می‌توان گفت که استفاده بهینه از ظرفیت معادن موجود می‌تواند راهی مطمئن برای نجات کشور از نوسانات اقتصادی باشد، اما متاسفانه برخی سوء‌مدیریت‌ها در این حوزه موجب شده است که نتوانیم از این ظرفیت در راستای تامین مواد اولیه، اشتغال، فرآوری موادمعدنی و ... استفاده کنیم.
کشور ایران یکی از ذخایر بالقوه مواد معدنی را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است، محدود شدن صادرات نفتی در سال‌های اخیر موجب شد که گرایش به سمت اکتشاف از معادن برای ارزآوری و تامین مواداولیه واحدهای تولیدی افزایش پیدا کند.
در طول دهه‌های گذشته مجوزات اکتشاف از معادن سراسر کشور صادر شد، اما متاسفانه بنا به دلایل گوناگون معادن واگذار شده به بهره‌برداران عملا دچار رکود شدند و هیچ استخراجی از این معادن انجام نمی‌شود، قطعا فعال شدن بخشی از معادن راکد می‌تواند رونق و اشتغال را در این مناطق به‌همراه داشته باشد.
یکی از نکاتی که پس از استخراج از معادن باید مورد توجه متولیان امر قرار بگیرد، بحث فرآوری مواد معدنی است، متاسفانه عمده موادمعدنی استخراج شده از معادن چهارمحال و بختیاری برای فرآوری به سایر استان‌ها و حتی خارج از کشور ارسال می‌شود، فرآوری موادمعدنی علاوه بر ایجاد اشتغال می‌تواند ارزش افزوده این محصول را نیز بالا ببرد.
ظرفیت قابل توجه معادن برای اشتغال و تامین مواداولیه
مهرداد قاسمی معاون صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری در خصوص وضعیت معادن استان، اظهار کرد: مواد معدنی موجود در استان محدود و بیش‌تر موادمعدنی در حال استخراج استان شامل سنگ گچ، سنگ لاشه و سنگ‌های تزئینی در حوزه ساختمانی است.
وی با اشاره به اینکه خاک نسوز از مواداولیه پر کاربرد برای صنایع فولاد است، گفت: با استفاده از این خاک آجرهای نسوز موردنیاز برای کوره‌ها تولید می‌شود، این ماده معدنی پس از استخراج توسط بهره‌بردار به سایر استان‌ها برای فرآوری ارسال می‌شود، خاک نسوز استخراج شده در چهارمحال و بختیاری بخشی از نیاز صنایع فولاد کشور را تامین می‌کند.
قاسمی با بیان اینکه عمده سنگ تزئینی استخراج شده در چهارمحال و بختیاری برای فرآوری به خارج از استان ارسال می‌شود، یادآور شد: این واحدهای سنگ‌بری علاوه بر فرآوری سنگ‌های تزئینی استان مواد اولیه مورد نیاز خود را از سایر نقاط کشور نیز تامین می‌کنند و تنها چند واحد سنگ‌بری واقع در شهرستان بن و تنگ پردنجان از توابع فارسان مواداولیه خود را از معادن سنگ باباحیدر تهیه می‌کنند.
معاون صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: معادن فلزی غنی در منطقه سبزکوه شهرستان کیار موجود است، این معادن شامل مس، کبالت، روی و خاک نسوز هستند، باتوجه به قرار گرفتن این معادن در منطقه حفاظت شده سازمان محیط‌زیست و منابع‌طبیعی اجازه بهره‌برداری از این معادن را صادر نمی‌کنند.
وی افزود: در این معادن ظرفیت قابل‌توجهی برای ایجاد اشتغال و تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی کشور وجود دارد، همچنین اداره‌کل منابع‌طبیعی استخراج دولومیت از معدن موجود در استان را متوقف کرده است.
قاسمی در خصوص بحث صنایع تبدیلی برای فرآوری مواد معدنی در چهارمحال و بختیاری، بیان کرد: یک واحد فرآوری سنگ تزئینی با به‌روزترین تکنولوژی روز دنیا به‌نام نگار سنگ در استان احداث شد، این مشکل به‌علت عقب افتادن اقساط تسهیلات با بانک عامل با مشکل مواجه شد و این واحد در حال حاضر تعطیل است.
معاون صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری ادامه داد: مشکل این واحد تولیدی در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان مطرح شد، اما متاسفانه سرمایه‌گذار و بانک به توافق نرسیدند و مصوبه ستاد اجرایی نشد، در گذشته در این واحد نزدیک به ۸۰ نفر به‌طور مستقیم مشغول به‌کار بودند.
وی با تاکید بر اینکه احیای معادن راکد در دستور کار سازمان صمت قرار دارد، گفت: تاکنون ۱۳۴ واحد معدنی راکد در چهارمحال و بختیاری شناسایی شده و آماده واگذاری به بهره‌بردار است، متاسفانه اداره کل محیط‌زیست و منابع‌طبیعی محدوده معادن را بسیار محدود کرده‌اند و این مسئله مشکلاتی را برای معدن‌کاران به‌وجود آورده است، همراهی این دو دستگاه می‌تواند موجب رونق در معادن شود.
قاسمی در پایان خاطرنشان کرد: معدن نیاز به سرمایه دارد، بنابراین نیاز است برای معدن‌کاران تسهیلات ارزان قیمت در نظر گرفته شود، همچنین به معدن‌کاران اجازه داده شود که ماشین‌آلات مورد نیاز خود را به‌صورت دست دوم از خارج از کشور وارد کنند، این موضوع از ابتدای سال ممنوع شده است.
قانون‌گذار اجازه اکتشاف معدن جدید را در مناطق حفاظت‌شده نمی‌دهد
شهرام احمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه براساس قانون هوای پاک هرگونه فعالیت صنعتی، معدنی و خدماتی نیازمند کسب مجوز زیست‌محیطی است، اظهار کرد: سازمان محیط‌زیست در خارج از مناطق تحت مدیریت خود با عنایت به نزدیکی به مراکز حساس از جمله سکونتگاه‌ها، منابع آب و ... اظهار نظر می‌کند.
وی افزود: برای صدور مجوز اکتشاف در معادن باید یکسری نکات مورد توجه قرار بگیرد، در صورتی که شرایط و ضوابط تعیین شده وجود داشته باشد، آن زمان مجوز اکتشاف باتوجه به رعایت ضوابط زیست‌محیطی صادر می‌شود، برای مثال نباید اکتشاف و استخراج از معادن به منابع‌طبیعی آسیب وارد کند و موجب تخریب شود.
احمدی بیان کرد: در بهره‌برداری از معادن باید استانداردهای آب، خاک و هوا رعایت شود، همچنین نباید در این مناطق بیش از حد مجاز جاده احداث و همچنین باید پس اکتشاف محیط از نخاله‌ها پاکسازی شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه برخی از معادن استان در مناطق حفاظت شده و زون‌های حساس زیست‌محیطی قرار دارند، خاطرنشان کرد: قانون‌گذار اجازه اکتشاف معدن جدید را در این مناطق نمی‌دهد و این ممنوعیت به‌علت حساسیت بالای زیست‌محیطی در این مناطق است.
* ایسنا
