ایران از فرصت اقتصادی با همسایگان استفاده نمی‌کند
سفیر سابق ایران در روسیه با اشاره به اینکه ایران از فرصت تجارت با کشور‌های همسایه استفاده نمی‌کند بر لزوم همکاری دستگاه‌های مختلف در حوزه صادرات تاکید کرد و گفت: تفکری هم که می‌گوید ایران و روسیه نباید به هم نزدیک شوند تفکر انگلیسی و اسراییلی است.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، حسین حاجیلو، کارشناس دیپلماسی اقتصادی در برنامه تلویزیونی عیار، به مقایسه تجارت ایرات و ترکیه در عراق پرداخت و با بیان اینکه انجام همه اقدامات مربوط به حوزه اقتصاد نمی‌تواند صورت پذیرد گفت: این امکان در بخش سفارتخانه‌ها نیست و ترکیه با تقسیم کار بین فعالان اقتصادی، تشکل‌ها و سفارتخانه به این معضل پایان داده است.
وی ادامه داد: ایران و ترکیه از نظر موقعیت جغرافیایی و جمعیت نزدیک هم هستند، اما ترکیه چهار برابر ایران درمنطقه تجارت دارد. ترکیه وزارتخانه‌های اقتصادی خود را به همراه تشکل‌ها در خدمت سفارت خانه و رایزن اقتصادی قرار می‌دهد و در صورت بروز مشکلات بزرگ سفارتخانه ورود می‌کند و اغلب مشکلات در لایه پایین‌تر حل می‌شود.
محمود رضا سجادی، سفیر سابق ایران در روسیه درباره اهمیت تجارت منطقه‌ای گفت: مسئله صادرات یک موضوع سیستمی و فراگیر است و همه دستگاه‌ها باید در کنار هم باشند، اما با این باور که سفارتخانه یا وزارت خارجه یا تجار به تنهایی می‌توانند سیستم را پوشش دهد غیر واقعی است.
وی افزود: برای بحث صادرات باید یک اراده ملی وجود داشته باشد و اکنون در این زمینه گمرک، بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارتخانه‌های اقتصادی دیگر دخیل هستند. در زمان ریاست جمهوری کلینتون در آمریکا قرار بود نخست وزیر ژاپن به این کشور سفر کند، اما او پیام می‌فرستد که عازم ژاپن است. برخی از دیپلمات‌ها معتقد بودند که نخست وزیر ژاپن باید به آمریکا بیاید که کلینتون پاسخ داد آن کشور قصد خرید چهار هواپیما را دارد و من می‌روم تا به آن‌ها پیشنهاد دهم از بوئینگ آمریکا خریداری کنند؛ اقدام رییس جمهور آمریکا از عرف دیپلماتیک خارج بود، اما برای بحث صادرات و اقتصاد کشور دست به هر کاری می‌زنند. این موضوع را در ایران هم شاهد هستیم و از زمانی که مقام معظم رهبری در بحث فناوری حمایت کردند در این صنعت انقلابی صورت گرفت از یک کشور وارد کننده به یک کشور صادرکننده تبدیل شدیم.
سفیر اسبق ایران در روسیه با بیان اینکه در بحث تجارت شفافیت لازم وجود ندارد، افزود: اگر سفیر با یک تاجر دو جلسه بگذارند همه انتقاد می‌کنند که زد و بندی انجام شده در صورتی که صادرات باید یک اراده ملی باشد و تلاش در این راه مثبت تلقی شود.
در ادامه برنامه مسعود براتی، مجری کارشناس برنامه گفت: حجم تجارت ۱۵ کشور همسایه ایران هزار و ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده که سهم ایران تنها حدود ۲.۵ درصد است. متاسفانه ضعف دستگاه‌های دولتی و ضعف رفتار بخش خصوصی در کنار هم، باعث تجارت پایین ایران با همسایگان شده است. بانک مرکزی در مورد کشور‌های مختلف از ۱۵ سال قبل ادعا می‌شود مکانیزم تبادل پول ملی امضا شده، اما دریغ از یک اقدام جدی.
این دیپلمات ایران ادامه داد: زمانی که بانک در مسیر همکاری تجاری نباشد همه چیز مانع می‌شود. چندی پیش رئیس کل بانک مرکزی از عدم وصول مطالبات ایران در عراق سخن گفت، اما صادقانه باید گفت که خیلی این موارد را قبول ندارم و در شرایط فعلی راهکار‌های زیادی برای دریافت پول وجود دارد. شرایط تغییر کرده و فضای مجازی، اینترنت و بیت کوین محدودیت‌ها را کنار می‌زند، به شرطی که اراده وجود داشته باشد. اکنون در عراق، ایرانی‌ها در آن کشور کارت بانک ملی را استفاده می‌کنند و پول خود را تبدیل می‌کنند و چطور با این شرایط ما نمی‌توانیم پولمان را از آن‌ها دریافت کنیم.
وی توضیح داد: ایران از عراق طلبکار است و می‌تواند به جای دریافت پول خدمات دریافت کند. قبلا توافقات خوبی شده بود و قرار بود سیستم‌های پی‌اس‌پی و پرداخت‌های خرد راه بیفتد، اما ساختار بروکراتیک دولت مانع از توسعه در این بخش‌ها می‌شود.
سجادی در خصوص اینکه چرا هر بار که همکاری بین ایران و روسیه مطرح می‌شود سر و صدای زیادی به راه می‌افتد گفت: کشور‌های غربی در ۲۰۰ سال گذشته نگران بودند که بین ایران و روسیه یک پیمان و همکاری مشترک جدی شکل بگیرد که این نگرانی اغلب در انگلیس وجود داشت. انگلیسی‌ها زمانی که در هند شرقی بودند بیش از ۳۵ تریلیون دلار چپاول کردند و دو قدرت در نزدیکی هند قرار داشتند که روسیه تزاری و ایران بود. از این رو انگلیس تصمیم گرفت تا این دو کشور به هم نزدیک نشوند.
شخصا معتقد هستم جنگ قفقاز توطئه انگلستان بود و در جنگ جهانی دوم هم شوروی و آلمان ترک مخاصمه امضا شده بود، اما با عملیات روانی که در برلین مدیریت شد به روسیه و آلمان گفته می‌شد که طرف مقابل در حال تدارک حمله است.
به گفته وی، تفکری هم که می‌گوید ایران و روسیه نباید به هم نزدیک شود تفکر انگلیسی و اسراییلی است. سال‌های قبل فیلمی ساخته شده بود که در آن فیلم نوستراداموس یک کشیش فرانسوی پیش بینی کرد ایران و شوروی متحد می‌شوند و از تسلیحات آن کشور توسط ایران به غرب حمله می‌شود.
وی به ظرفیت‌های اقتصادی روسیه پراخت و افزود: روسیه دارای نفت و گاز و معادن زیادی است و سالانه حدود ۸۰۰ میلیارد دلار با جهان تجارت دارد، اما مشکلی که اینجاست اقتصاد روسیه دست غربگرا‌ها و صهیونیست‌ها است. هرچند فرصت‌هایی هم برای ایران فراهم شد و زمانی که اختلاف بین روسیه و ترکیه بالا گرفت و روس‌ها، ترک‌ها را تحریم کردند از فرصت صادرات کالا به درستی استفاده نکردیم که این ضعف بخش خصوصی و تغییر در کیفیت محصولات بود.
زمانی که سفیر روسیه بودم از وزیر بهداشت این کشور خواستم تا به ایران بیاید و از برخی شرکت‌های ایران بازدید کند. خوشبختانه این سفر انجام شد و زمانی که به مسکو برگشتیم و نظر خانم وزیر بهداشت را در مورد سفر و بازدیدی که انجام شده بود جویا شدم گفت اعتراف می‌کنم شوکه شدم و توقع داشتم این کارخانه را در آمریکا ببینم نه در ایران.
سجادی به توانایی ایران در زمینه تولید دارو اشاره کرد و گفت: روسیه برای سه سال داروی ام اس را از آمریکا خریده بود و یک شرکت ایرانی این دارو را تولید کرد که پس از انجام بررسی‌های متعدد توسط روس‌ها خرید سه ساله بعدشان را از ایران انجام دادند.
این دیپلمات ایرانی با بیان اینکه بانک مرکزی نقش مهمی در زمینه تجارت دارد تصریح کرد: متاسفانه نفت در کشور ما باعث عدم پیشرفت شده در حالی که باید یک ابزار تشویقی باشد. صادرات نفت خام بزرگترین خیانت به کشور است به این دلیل که ارزش نفت برای دریافت پول صادرات آن نیست بلکه برای اقدامات و تولیداتی است که می‌توان با آن انجام داد.
به گفته وی، دنیا ایران ثروتمند را تحریم می‌کند در حالی که ما باید آن‌ها را تحریم کنیم. نفت نباید به صورت خام صادر شود بلکه باید به کالا تبدیل شده و ارزش افزوده ایجاد کند. در این زمینه با روس‌ها می‌توانیم همکاری مشترکی داشته باشیم.
سفیر سابق ایران در روسیه درباره برخی اظهارنظر‌ها مبنی بر اینکه در مقابل روسیه باید بیشتر از امریکا مراقب بود گفت: غربی‌ها تمایل دارند یک واقعه تاریخی در ذهن ما تکرار شود از منافع ملی در عصر حاضر عبور کنیم. در جنگ جهانی دوم آلمان‌ها فرانسه را اشغال کردند، اما اکنون در کنار هم کار می‌کنند. اینکه می‌گویند روس‌ها می‌خواهند ما را گول بزنند اینطور نیست.
این دیپلمات ایرانی در مورد تجارت روسیه توضیح داد: عراق بازار سنتی روس‌ها بود، اما با حضور آمریکایی‌ها در این کشور این بازار را از دست دادند. روسیه در بحث نظامی قدرت زیادی دارد و تمایل دارند در بحث نوسازی و تعمیر خودرو‌های نظامی عراق خدماتی را عرضه کنند که ایران می‌تواند این خودرو‌ها را وارد کشور کند و پس از انجام کار دوباره به عراق بفرستد. با این شرایط ایران فقط ویترین است و می‌تواند در اغلب تجارت‌ها حضور داشته باشد.
سجادی معتقد است امریکا به دنبال اختلاف میان افغانستان و ایران که یک فرهنگ و زبان مشترک دارند است و متاسفانه برخی اقدامات در داخل ایران نیز باعث بروز مشکلات می‌شود. اخیرا اقدامی که بانک مرکزی انجام داده و کارت بانکی اتباع خارجی را از دسترس خارج کرده باعث ایجاد کینه در آن‌ها می‌شود و قطعا در تجارت ما تاثیر می‌گذارد. همه جای دنیا می‌گویند برای مبارزه با پولشویی باید اقداماتی انجام شود که پول تنها از طریق شبکه بانکی منتقل شود، اما ما خودمان در حال خروج پول اتباع خارجی از شبکه بانکی هستیم که احتمال پولشویی را بالا می‌برد. اکنون ایران توانایی تامین همه موارد مورد نیاز بازار افغانستان را دارد، اما با اتفاقاتی که پیش آمده بعید نیست خریدشان را از کشور دیگر انجام دهند.
وی با انتقاد از عملکرد بانک مرکزی گفت: متاسفانه ساختار کشور ایراد دارد، اما بانک مرکزی باید توضیح دهد که چرا ارزش پول ملی در چهل سال گذشته ۳۵۰ هزار درصد کاهش یافته است. این در حالی است که ما به راحتی ارز در اختیار برخی می‌گذاشتیم تا به کشور‌هایی مثل تایلند سفر کنند.
سفیر اسبق ایران در روسیه درباره نرخ ارز هم صحبت کرد و افزود: پایین نگه داشتن نرخ ارز تنها خدمت به واردات است. خدمتی که تحریم به صنایع کشور کرد بی سابقه بوده و باید در بحث صادرات کالا خصوصا به روسیه برنامه ریزی بیشتری داشته باشیم.
* میزان
