اهمیت خوشه‌های معدنی در افزایش تولید
در خوشه‌های معدنی، یک معدندار لازم نیست به فکر فروش، فرآوری، تحقیق‌و‌توسعه و... باشد و تنها روی کار خود که استخراج است، تمرکز می‌کند. در‌حقیقت، برنامه کلی از سوی همان کمیته راهبردی خوشه تعیین می‌شود.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، خوشه‌های معدنی به‌عنوان یک طرح و برنامه در تمام دنیا اجرایی شده و با موفقیت روبه‌رو بوده است.
در ایران این طرح از سال ۱۳۸۳ شروع شد. برای بررسی میزان تاثیرگذاری خوشه‌های معدنی باید از دو زاویه و دیدگاه این موضوع را مدنظر قرار دهیم، یکی اینکه آیا خوشه‌های معدنی ذاتا می‌توانند تاثیرگذار و مثمرثمر باشند و دیگر اینکه نحوه اجرای آن در کشور مناسب بوده یا خیر. باید در نظر داشت ایجاد خوشه‌های معدنی در اصل برنامه‌ای است که در سایر کشورها اجرایی شده و نتیجه داده است. در بحث خوشه‌های معدنی، یک کمیته راهبردی خوشه وجود دارد که متشکل از معدنداران است. زمانی که معدنداران ما در قالب خوشه بخواهند فعالیت کنند لازم نیست از یک مدیر دستور بگیرند بلکه همان کمیته به روند استخراج، فرآوری، تولید، بهره‌برداری و... شکل می‌دهد.
برای مثال انجمن تولیدکنندگان آلومینیوم ایران زمانی که برنامه‌ای را مشخص می‌کند، تمام اعضای آن از برنامه پیروی می‌کنند. در بحث خوشه نیز دستورالعمل به همین صورت است؛ اینکه بخواهیم معادن کوچک را به صنایع یا هلدینگ‌های بزرگ اهدا کنیم درواقع مرگ صنایع را رقم زده‌ایم. زمانی که معادن کوچک را به صنایع و هلدینگ‌های بزرگ واگذار کنیم، فضای رقابتی را در کشور از بین برده‌ایم. به عبارت دیگر، همان اتفاقی که در صنایع خودروسازی کشور افتاد در معادن نیز رخ می‌دهد. برای مثال، زمانی که می‌خواهیم سنگ آهن بخریم، در صورتی که ۱۰ منبع داشته باشد می‌توانیم در قیمت، کیفیت و... رقابت ایجاد کنیم و به آنچه مورد نظر است دست یابیم.
اما زمانی که فقط یک شرکت وجود داشته باشد خریدار یا مصرف‌کننده قدرت چانه‌زنی خود را از دست می‌دهد و مجبور است همان محصول عرضه‌شده از سوی تولیدکننده را خریداری کند. این امر در قرن حاضر، پذیرفته‌شده نیست. اگر بپذیریم برای موفقیت در عرصه تجارت فن مذاکره و منعطف بودن از اهمیت بالایی برخوردار است به اهمیت خوشه‌های معدنی نیز پی می‌بریم. خوشه‌های معدنی یا کسب‌وکار کشور به این دلیل که یکی از زیرگروه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت است نتوانسته در این امر توفیقی به‌دست آورد. در صورتی که اگر بخواهیم خوشه‌های معدنی موفقی داشته باشیم باید یک معاونت مجزا زیر نظر مستقیم وزیر ایجاد کنیم.
در خوشه‌های معدنی، یک معدندار لازم نیست به فکر فروش، فرآوری، تحقیق‌و‌توسعه و... باشد و تنها روی کار خود که استخراج است، تمرکز می‌کند. در‌حقیقت، برنامه کلی از سوی همان کمیته راهبردی خوشه تعیین می‌شود. در خوشه‌های معدنی، کار‌ها به صورت تخصصی‌تر اجرایی می‌شود و به جای اینکه یک کارخانه تمام تولیدات را برعهده بگیرد چندین کارخانه تولیدات را انجام می‌دهند که این منعطف عمل کردن در توسعه و بهره‌برداری معادن تاثیرگذار خواهد بود اما تاکنون خوشه معدنی در کشور تشکیل نشده است.
* امید احدیه ارومیه- کارشناس مسائل معادن - صمت
