فرصت های عظیم همکاری های اقتصادی بین ایران و سوریه
فرصت های اقتصادی موجود در سوریه موقعیتی بی نظیر برای توسعه همکاری های اقتصادی میان دو کشور است.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، اقتصاد سوریه فرصت های قابل توجهی برای فعالیت شرکت های ایرانی دارد اما به دلیل کوتاهی دستگاه های ذیربط کشور در استفاده از این ظرفیت ها، برخی فرصت های بوجود آمده در حال از دست رفتن است. از جمله این فرصت ها می توان به توسعه بندر لاذقیه سوریه اشاره کرد. این بندر در صورت بهره برداری صحیح، دروازه ورود ایران به دریای مدیترانه و پس از آن اقیانوس اطلس و آمریکای لاتین خواهد بود. چنین سطح دسترسی و فرصتی که پس از حدود دو هزاره مجددا برای ایران فراهم شده است می تواند با ایجاد کوریدورهای ترانزیتی راهبردی، زمینه ساز ایجاد یک قدرت اقتصادی و سیاسی کلان برای کشور باشد؛ لکن در حال حاضر به دلیل کم کاری و عدم استفاده ایران از این بندر، این فرصت در حال از دست رفتن بوده و در صورت ادامه روند کنونی از جانب ایران، دولت سوریه بندر لاذقیه را به سایر طرف ها واگذار خواهد کرد. این در حالی است که روسیه در بندر طرطوس، در حال استفاده و بهره بردای از این بندر و فرصت راهبردیِ به دست آمده است.
فارغ از کوتاهی های صورت گرفته در به کارگیری این بندر، بستر مورد نیاز جهت دسترسی به دریای مدیترانه و به تبع، کشورهای عراق، سوریه و اقیانوس اطلس، زیرساخت های کارآمد حمل و نقلی است. در این راستا نیاز است تا شبکه ریلی و جاده ای ایران به شبکه های ریلی و جاده ای عراق و سپس سوریه متصل گردد. در حال حاضر اتصال شبکه ریلی ایران به عراق معطل تکمیل خط ریلی شلمچه-بصره است. همچنین راه آهن کرمانشاه-خسروی-خانقین نیز به عنوان گزینه دوم اتصال ریلی ایران به عراق تصویب شده است، لکن پس از سال ها مذاکره میان سران دو کشور، همچنان این خطوط، علی الخصوص خط شلمچه-بصره احداث نشده و معطل پیچ و خم های سیاسی است.
همچنین برخی خطوط ریلی عراق جهت پاسخگویی جریان سنگین ترانزیتی مستلزم بازسازی هستند. پس از عراق، سوریه نیز با احداث راه آهن القائم-البوکمال-دیرالزور به شبکه ریلی عراق وصل خواهد شد. برخی خطوط ریلی این کشور نیز به دلیل خسارات ناشی از جنگ نیازمند بازسازی جهت برقراری جریان بار ترانزیتی هستند.
در زمان حاضر فرصت های اقتصادی موجود در سوریه موقعیتی بی نظیر برای شکوفایی اقتصاد ایران به شمار می روند. زیرساخت های این کشور در نبردی فرسایشی با تروریست ها نیازمند بازسازی های گسترده است. سازمان ملل بازار بازسازی سوریه را حدود 400 میلیارد دلار تخمین زده است؛ همچنین برخی کارشناسان این رقم را تا بیش از 500 میلیارد دلار نیز برآورد کرده اند. این در حالی است که صنایع عمرانی ایران اعم از فولاد، سیمان، سنگ و ... که با توجه به کیفیت بالا، قیمت ارزان، نزدیکی جغرافیایی و حسن روابط میان دو کشور، مستعد ترین صنایع جهت ورود به این بازارند، به دلیل عدم وجود دسترسی های حمل و نقلی از این فرصت بزرگ بازمانده اند.
علاوه بر این، عراق نیز به دلیل خسارات ناشی از جنگ های متعدد، نیازمند بازسازی های عمرانی است که بازار بازسازی این کشور نیز حدود 100 میلیارد دلار برآورد می شود؛ لکن انتقال مصالح عمرانی در حجم های بالا و چندمیلیون تنی در سال، نیازمند راه آهن و اتصال ریلی میان دو کشور است.
موارد گفته شده تنها بخشی از ضرورت های احداث هرچه سریع تر مسیرهای ترانزیتی میان این دو متحد راهبردی غرب آسیا است. هم‌چنانکه قدرت های فرامنطقه ای و متحدین آن ها در صدد قطع اتصال لجستیکی کشورهای محور مقاومت و عدم تکرار تجربه موفق نظامی-امنیتی بین آن ها در عرصه اقتصادی هستند، ایران نیز به عنوان قلب این محور باید اهتمام خود را بر برقراری هرچه سریع تر جریان لجستیکی میان خود و متحدانش متمرکز کند. در این صورت، عواید سرشار اقتصادی و راهبردی ناشی از این کار، نه تنها نظام تحریم های تحمیل شده علیه سه کشور ایران، سوریه و عراق را فروخواهد ریخت، بلکه زمینه ظهور ایران به عنوان یک قدرت اقتصادی جدید در آسیا و حتی فراتر از آن را فراهم خواهد ساخت.
علی ضیائی- کارشناس حمل‌ونقل - تسنیم
