به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، زنجان دارای رتبه بیست و ششم ذخایر معدنی در کشور بوده و جایگاه بالایی در ذخیره سرب و روی دارد، از طرفی رتبه ششم ذخیره طلا را به خود اختصاص داده است. استان زنجان ۱.۵ درصد از سهم معدن کشور را داشته و به این افتخارات باید رتبه دوم سیلیس و رتبه ششم ذخیره گرانیت را نیز اضافه کرد.

به خاطر وجود معدن سرب و روی انگوران، کارخانه‌های زیادی زیرمجموعه این معدن احداث و باعث ایجاد اشتغال شده است ولی این بدین معنی نیست که صنعت توسعه یافته است، بلکه نیاز به این دارد که در این زمینه پیشرفت کند.

ذخایر معدنی از جمله ثروت‌های طبیعی و خدادادی است که به اشتغالزایی و توسعه منطقه کمک شایانی می‌کند. نقاط مختلف ایران از این ذخایر ارزشمند بهره‌مند است و چنانچه به درستی مورد استفاده قرار گیرد، برکات بسیاری خواهد داشت.

با این وجود، شاهد هستیم که به دلیل کم‌توجهی به این بخش و بهره‌برداری نکردن مناسب از جنبه‌های مختلف این ذخایر، آن‌گونه که شایسته است از این ظرفیت ارزشمند برای توسعه، اشتغال و کسب ثروت استفاده نشده و به کم‌ترین بهره‌برداری اکتفا شده است.

ذخیره قطعی ۶۳۰ میلیون تنی معادن دارای پروانه بهره‌برداری

رئیس اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، از وجود ۴۱۰ معدن در استان خبر داده و می‌گوید: از این تعداد ۳۳۱ معدن دارای پروانه بهره‌برداری بوده و ذخیره قطعی این معادن بیش از ۶۳۰ میلیون تن و استخراج سالیانه آن ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تن است.

مهدی فرامرزی تعداد معادن سنگ‌های گرانیتی استان را ۴۸ معدن عنوان کرده و می‌افزاید: این استان ۱۵ سنگ معدن تراورتن و ۶ معدن سنگ تزئینی مرمر دارد.

وی با بیان اینکه صادرات مواد معدنی خام نداریم، تصریح می‌کند: بخشی از سنگ‌آهن هماتیت به میزان ۱۰۰ هزار تن در سال گذشته به کشور عراق صادر شد. همچنین میزان صادرات سرسین به کشور چین طی این مدت به میزان ۲۰ هزار تن بوده است.

رئیس اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، ادامه می‌دهد: نیمی از سنگ‌های تزئنیی در استان زنجان فرآوری شده و مابقی در استان اصفهان و غیره فرآوری می‌شود، این در حالی است که این استان ظرفیت فرآوری سنگ معدن تراورتن را داشته و اصفهانی‌ها متخصص فرآوری گرانیت هستند.

فرامرزی با یادآوری اینکه در زمینه برخورداری از سرب و روی، استان زنجان در جایگاه اول کشور بوده و بیشترین ذخیره و عیار معدن را نیز در اختیار دارد، اظهار می‌کند: یک سری مواد معدنی سنگ لاشه و … بازار فروش ندارد، این در حالی است که بازار معادن فلزی مطلوب بوده و عمده مشکل ما در این حوزه، مخالفت حفاظت محیط زیست و منابع‌طبیعی است.

قفل طبیعت بر روی توسعه معادن استان زنجان

رئیس اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با تاکید بر اینکه باید تکلیف خودمان را در خصوص اینکه آیا استان معدنی هستیم یا نه مشخص کنیم، یادآور می‌شود: با شرایطی که امروز با آن مواجه هستیم، نمی‌توانیم گام‌های مؤثری در راستای توسعه بخش معدن برداریم، این در حالی است که زنجان در حوزه طلا و مس از ظرفیت‌های خوبی برخوردار است.

فرامرزی با بیان اینکه گون همه معادن استان زنجان را قفل کرده است، بیان می‌کند: خوشبختانه پتانسیل‌های جدید معدنی در سلطانیه، طارم و انگوران شناسایی شده و این موضوع می‌تواند نقطه امیدبخشی برای رونق‌بخش معدن در استان باشد، هر چند ارگان‌هایی چون حفاظت محیط زیست و منابع‌طبیعی کماکان مشکلاتی را در این بخش ایجاد کرده‌اند.

سرمایه‌گذاران حوزه سنگ‌های معدنی را فراری ندهیم

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان زنجان می‌گوید: مسئولان استان باید به گونه‌ای عمل کنند که سرمایه‌گذاران حوزه سنگ‌های معدنی از استان فراری نشوند.

رضا کشاورزی با بیان اینکه وضعیت معادن سنگ استان در سال گذشته به گونه‌ای بود که با تعطیلی زیاد این معادن مواجه بودیم، ادامه می‌دهد: خوشبختانه امسال شاهد رونق خوب معادن سنگ استان و خارج شدن نسبی این معادن از رکود هستیم، هر چند این رونق در حد انتظار نیست.

وی بیشترین معادن سنگ استان زنجان را مربوط به گرانیت دانست و یا یادآوری اینکه این معادن بیشتر در دو منطقه خراسانلو و ارمغانخانه واقع شده است، تصریح می‌کند: تلاش می‌کنیم از طریق نظام مهندسی معدن، این صنعت را به سمت فرآوری عناصر نادر خاکی سوق دهیم.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان زنجان ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در داخل سنگ‌آهن عناصری داریم که ارزش آن به مراتب بالاتر و بیشتر از خود سنگ‌آهن است اما به دلیل در اختیار نداشتن تکنولوژی فرآوری آن، مجبور به صادر کردن سنگ آهن به صورت خام بودیم و امروز تلاش می‌کنیم دانش فنی خود را در خصوص فرآوری عناصر نادر خاک بالا ببریم؛ چرا که زنجان جزو استان‌هایی است که دارای سنگ آهن‌های غنی است.

کشاورزی با تاکید بر اینکه امروز فرآوری در همه موارد به جز خاک‌های صنعتی انجام شده و این نیز به دلیل نبود کارخانه فرآوری در استان است، اظهار می‌کند: مقرر شده است چند شرکت بزرگ در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند که استارت اولیه در این زمینه زده شده است.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان زنجان با می‌گوید: امیدواریم با همراهی مسئولان استان بتوانیم مسیر این سرمایه‌گذاری را هموار کنیم، این در حالی است که نباید اجازه دهیم بروکراسی اداری مانعی برای حضور سرمایه‌گذاران در استان شود.

کشاورزی با یادآوری اینکه سنگ‌های فرآوری شده در استان زنجان، هم در داخل کشور عرضه شده و هم صادرات این محصول به خارج از کشور انجام می‌شود، خاطرنشان می‌کند: هر چند به دلیل شرایط کرونایی و تحریم، میزان این صادرات کاهش پیدا کرده اما عرضه در داخل کشور قابل توجه است.

رئیس سازمان صمت استان زنجان نیز با بیان اینکه طی سال گذشته بیش از ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تن ماده معدنی در استان زنجان استخراج شده است، می‌گوید: در استان زنجان ۳۲۱ معدن فعال با ۳۶ نوع تنوع معدنی وجود دارد.

ناصر فغفوری، ذخیره قطعی این معادن را ۶۱۰ میلیون تن عنوان کرده و می‌افزاید: اشتغال ایجاد شده در این معادن بیش از ۳۲۰۰ نفر است.

وی با بیان اینکه تولید مواد معدنی سرب و روی، سولفات بور، سیلیس، خاک صنعتی، سنگ تزئینی، طلا و سنگ آهک مزیت نسبی در استان زنجان هستند، ادامه می‌دهد: زنجان دومین استان تولیدکننده سنگ‌های معدنی در کشور است و ۲۱ درصد معادن استان زنجان را معادن فلزی، ۶۰ درصد را معادن غیرفلزی و ۱۹ درصد را سنگ‌های نما تشکیل می‌دهند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، نبود بازار مناسب، فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات و بالا بودن قیمت تمام شده را از مشکلات واحدهای استخراج معدن در استان زنجان عنوان کرده و ادامه می‌دهد: مهم‌ترین سنگ‌های ساختمانی استان زنجان، سنگ گرانیت شامل گرانیت‌های منطقه حاجی سیران و زنجان و منطقه ابهر و خرم‌دره است.

مجوز فعالیت‌های معدنی در مناطقی که گون دارد داده نمی‌شود

مدیرکل اداره کل منابع طبیعی استان زنجان با بیان اینکه مجوز فعالیت‌های معدنی در مناطقی که گون دارد داده نمی‌شود، می‌گوید: با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با متصرفان معدنی برخورد می‌شود.

خلیل آجانلو با تاکید بر اینکه حفظ منابع طبیعی از وظیفه ذاتی این سازمان است و منابع طبیعی دستگاه خدمات رسان نیست و وظیفه این سازمان حاکمیتی و حفظ منابع طبیعی است، می‌افزاید: اعتقاد سازمان جنگل‌ها به توسعه پایدار است و ما نمی‌خواهیم جلو بهره‌برداری و توسعه را بگیریم و مخالف فعالیت‌های معدنی نیز نیستیم ولی دیدگاه سازمان جنگل‌ها توسعه و استفاده پایدار با حداقل خسارت است.

وی با بیان اینکه گونه گون براساس ماده یک قانون حفظ و حمایت مصوب سال 1371 یکی از گونه‌های ممنوع‌القطع بوده که صراحتاً در قانون نیز قید شده است، می‌گوید: براساس دستورالعمل بخشنامه مخالفت منابع طبیعی در مناطقی که گون باشد براساس تعداد گونه‌ها مخالفت‌ها یا موافقت‌ها انجام می‌شود.

بی‌شک حوزه معدن یکی از بخش‌های مهم و ارزشمند در زمینه توسعه بوده و این توسعه تنها در سایه تدبیر و ارائه راهکارهایی محقق می‌شود که تضادی با حفظ منابع‌طبیعی نداشته باشد و در این میان معضل «گون» به عنوان چالش مهم در زمینه توسعه معادن مطرح است که این چالش باید رفع شود.

* مهر