دردسرهای مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدکنندگان
یک کارشناس اقتصادی: این مالیات واقعاً امروز به تولیدکننده‌ها ضربه‌های جدی‌ای زده، شیوه‌ی اخذ و نرخ آن غلط است، نگاه ما فقط به آن بخش درآمدی این مالیات بوده است. اصلاً به مشکلاتی که ایجاد کرده هیچ نگاهی نمی‌کنیم. این مالیات برخلاف هدف خود نتوانسته در تحقق شفافیت جریان کالایی موفق باشد.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، جایگزینی درآمد پایدار مالیاتی به جای فروش نفت از مهم‌ترین رویکردهای موردتوجه حاکمیت است. با این وجود طی سال‌های اخیر، در تحقق این موضوع به شدت ضعیف عمل شده است. مالیاتهای درآمدی به جای بهبود وضعیت تولید و اشتغال، روز به روز به تضعیف بخش مولد اقتصاد پرداخته‌اند، حالا تن نحیف تولید کشور در کش و قوس افزایش مالیات بر ارزش افزوده قرار گرفته است. مالیات بر ارزش افزوده با وجود اینکه مالیات مصرف‌کننده تلقی می‌گردد اما با اجرای اشتباه هم نتوانسته به شفافیت جریان کالا کمکی بکند، هم ضربات بسیاری را به تولیدکنندگان زده است. اشتباهاتی که چندین کتاب هم توان نوشتن آن را ندارند.
امروز به سراغ یکی از کارشناسان اقتصادی حوزه کسب‌وکار کشور رفته تا به بررسی ابعاد مختلف مالیات بر ارزش افزوده بپردازیم.
محمد عنبری در رابطه با نعمت الهی بودن مشکل فروش نفت ایران، گفت: در حال حاضر به خاطر شرایط تحریمی، کشور دیگر نمی‌تواند نفت بفروشد و در فروش آن به مشکل خورده است. این در کنار صدماتی که دارد یک نعمت محسوب میشود. باعث میشود ما به فکر بیفتیم. به اصلاح نظام مالیاتی بپردازیم.
تولیدکننده مالیات میدهد، اما سوداگر نه!!
این کارشناس اقتصادی در رابطه با وجوه مختلف اصلاح نظام مالیاتی کشور، افزود: وجه اول اصلاح نظام مالیاتی، تأمین درآمدهای کشور است و مخارجی که داریم. وجه دوم و مهم آن مربوط میشود به تولیدکنندگان و تسهیل فضای کسب و کار و بهبود این محیط کسب و کار به نحوی که تولیدکننده ایرانی بتواند فعالیت بکند و ضربه نخورد و در قیاس با یک واردکننده و کالای خارجی عقب نیفتد. متأسفانه سیستم مالیاتی رایج کشور ما امروز هم به تولیدکننده ضربه میزند هم از آن طرف به واسطه‌گر و سوداگر و دلال فرصت ابراز وجود و فرصت فعالیت میدهد. اگر قرار باشد ما مالیاتهای درآمدی را افزایش دهیم اولاً باید محیط کسب و کار را تسهیل کنیم دوماً باید سراغ راه حلهای جایگزینی برویم که هزینه‌های تولید را کاهش دهد و به تولیدکننده برخورد نکند.
عنبری در رابطه با مالیاتهای تنظیمی و وضعیت اخذ این نوع مالیاتها در سطح کشور، گفت: ابزارهای تنظیمی در مالیاتها یک مبحث جدید نیست. ریشه ی اینها برمیگردد به صد سال قبل که کشورهای توسعه یافته، capital gain tax (CGT) یا همان مالیات بر عایدی سرمایه را شروع به اخذ کردند. مالیات بر عایدی سرمایه مالیاتی است که میآید همان سوداگریای که امروز ابراز وجود پیدا کرده و در همه بازارهای موازی تولید می‌چرخد و به ایجاد تلاطم قیمتی در آن می‌پردازد، را کنترل کند. منتها ما ۱۰ بار آن را در مجلس تا مرحله تصویب جلو بردیم اما در همان زمان صاحبان قدرت و آدمهای ذینفوذ این طرح مالیاتی را پایین میکشند، معطلش میکنند، اجازه تصویب به آن نمیدهند ولی این مالیاتها درآمدی نیستند.
مالیاتهای تنظیمی جنبه درآمدزایی ندارند
وی با اشاره به اهداف اخذ مالیاتهای تنظیمی، گفت: هدف مالیاتهای تنظیمی بهبود حال اقتصاد، بهبود محیط کسب و کار و بهبود فضای فعالیت مولد است. قرار است که کارهایی که در جامعه مفید نیست را کنترل و حذف کنند. روی درآمد مالیاتهای تنظیمی برای جبران درآمدهای کشور نمی‌توان خیلی زیاد حساب کرد گرچه درآمدی هم دارند. رویکرد ما در مالیاتهای تنظیمی، اصلا افزایش مالیاتهای درآمدی نیست.
مالیات بر ارزش افزوده اولین مشکل مالیاتی تولیدکنندگان
این کارشناس اقتصادی در رابطه با لزوم تغییر رویکرد مالیاتهای درآمدی فعلی و کاهش مالیات بر تولید، افزود: رویکرد فعالانه باید جایگزین مالیاتهای فعلی باشد، اصلاح شیوه فعلی اخذ مالیاتهای درآمدی و جایگزین این مالیاتها با مالیاتهای جدیدی مثل مالیات بر تراکنش لازم است. مدل اخذ مالیات بر عملکرد، ارزش افزوده و امثالهم حتماً باید اصلاح شود. تولید در حال حاضر لطمه‌های جدی‌ای می‌خورد. تولیدکننده‌ها امروز از دست این مالیاتچیها و داراییچیها فریادشان به آسمان میرسد.
شفافیت هزینه‌دار، موفق نخواهد شد
عنبری در رابطه با مشکلات فراوان اخذ مالیات بر ارزش افزوده، گفت: این مالیات برای تولیدکننده شده یک مالیات درآمدی سر گردنه بگیر که نفس تولید را گرفته است. به نظرم در کوتاه مدت حتماً باید عدد و رقم آن کم شود تا فرصت و مجال اصلاح باشد. هر نوع مالیاتی زمانی موفق است که شفافیت در آن برای مردم هزینه نداشته باشد، شفافیتی که هزینه‌زا باشد موفق نخواهد شد.
* ایسنا
