استخراج زیرزمینی معادن و انتظارات آینده
مدیر پروژه شرکت مهندسی و مشاوره‌ای پارس اولنگ: پیشرفت ماشین‌آلات معدنی زیرزمینی و نیز ربات‌ها قابل‌توجه بوده و همواره در حال توسعه هستند. شروع به کار این سیستم‌ها به‌صورت آزمایشی از طرف طراحان و مهندسان از مدت‌ها قبل انجام شده و این ماشین‌آلات به‌صورت آزمایشی در بعضی از معادن به کار گرفته شده‌اند، اما پذیرش این سیستم‌ها از طرف بهره‌برداران معدنی در ابتدا مشکلات زیادی داشته است.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، شواهد مکتوبی وجود دارد که از زمان مصر باستان استخراج‌های زیرزمینی از معادن منطقه انجام می‌شده و صعوبت کار و از آن مهم‌تر حفظ محیط‌زیست نیز مورد توجه معدنکاران بوده است.
در سال ۲۰۱۸ بررسی‌های انجام شده روی معادن نشان داده تعداد معادن روباز جهان در رده بیشترین‌ها است، اما شاخص‌ها و پیش‌بینی‌ها موید این است که دیر یا زود ذخایر قابل‌برداشت این نوع معادن به‌صورت روباز به انتها می‌رسد و باتوجه به نیاز روزافزون به مواد معدنی باید این ذخایر به‌صورت زیرزمینی استخراج شوند.
باتوجه به شرایط متفاوت و سخت در معادن زیرزمینی و تمایل نداشتن نیروهای انسانی به کار کردن در محیط‌های بسته و خطرناک، چالش‌های استخراج بسیار گسترده شده و بیشتر کارشناسان بر این عقیده هستند که باید معادن زیرزمینی به پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات کنترل از راه دور چه برای آماده‌سازی و چه نصب استحکامات، سیستم‌های انفجاری، بارگیری و حمل به خارج از معدن تجهیز شوند تا با استفاده از حداقل نیروی انسانی در شرایط زیرزمینی بیشترین راندمان را داشته باشند.
پیشرفت ماشین‌آلات معدنی زیرزمینی و نیز ربات‌ها قابل‌توجه بوده و همواره در حال توسعه هستند. شروع به کار این سیستم‌ها به‌صورت آزمایشی از طرف طراحان و مهندسان از مدت‌ها قبل انجام شده و این ماشین‌آلات به‌صورت آزمایشی در بعضی از معادن به کار گرفته شده‌اند، اما پذیرش این سیستم‌ها از طرف بهره‌برداران معدنی در ابتدا مشکلات زیادی داشته است.
نخستین ماشین‌آلات معدنی زیرزمینی پیشرفته در سال ۱۹۷۰ به کار گرفته شدند اما به دلایلی کارکرد آنها مورد تایید قرار نگرفت و کمی بدنام شدند. عده‌ای به آینده آنها محتاطانه نگاه می‌کردند و عده‌ای هم روی پیشرفت آنها و استفاده گسترده در معادن شرط‌بندی می‌کردند و معتقد بودند که این فناوری‌ها نمی‌توانند آنقدر قوی و کارساز شوند که بتوانند جای نیروی انسانی را در معادن زیرزمینی بگیرند.
چند سال بعد باتوجه به آینده‌نگری، دانشگاه فناوری کوئینزلند استرالیا بودجه کلانی را برای تحقیق و توسعه در رشته ماشین‌آلات در نظر گرفت و ساخت ماشین‌آلات معدنی کنترل از راه دور را در دستور کار قرار داد و آن را تقویت کرد. این تیم دانشگاهی نتایج کار خود را در سال ۲۰۱۷ در کنفرانسی به‌نام اتوماسیون و رباتیک در استرالیا ارائه کرد.
یکی از فناوری‌های هوشمند معدنی دریل هوشمند معدنی سیمبا ۷ اطلس کوپکو است که سنسورهای پیچیده‌ای دارد و به‌سرعت سنگ را از باطله تشخیص می‌دهد و روی ماده معدنی به‌کار می‌افتد. سیستم جدید دیگر، سیستم زیرزمینی داوی تونیک است که یک سیستم پیشرفته عملیات معدنی زیرزمینی به‌شمار می‌رود و با بالا بودن ایمنی و ویژگی‌های فنی مناسب که مورد قبول معدنکاران نیز قرار گرفته، نسل جدید سیستم انفجارات زیرزمینی است. با بهره‌گیری از این سیستم اپراتور می‌تواند یک تخریب ایده‌آل را انجام دهد که در راندمان معدن بسیار موثر و لرزه‌های ایجاد شده در سطوح تحتانی در حداقل باشد.
تغییر و تحولات در ماشین‌های استخراج زیرزمینی و بکارگیری ربات‌ها به‌سرعت در حال شیوع است و این یک نیاز مهم برای آینده معدنکاری و حفظ محیط‌زیست است.
برای ساختن یک آینده بهتر معدنی دنیا نیاز دارد که یک راه مولد و مسئولانه برای استخراج مواد معدنی عمیق و زیرسطحی تعقیب شود. در نگاه بلندمدت، آینده معدنی دنیا از آن کسانی خواهد بود که بتوانند روش‌ها را تغییر داده و خود را با شرایط جدید وفق دهند.
بهرام فرزاد - مدیر پروژه شرکت مهندسی و مشاوره‌ای پارس اولنگ - صمت
