به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، بر اساس اطلاعات و آماری که وجود دارد افزون بر ده هزار معدن کوچک، متوسط و بزرگ مقیاس در کشور وجود دارد و در این میان، تقریباً دو هزار معدن در حوزه سنگ های تزئینی و ساختمانی هستند. کُل ذخایر سنگ های تزئینی و ساختمانی کشور در حد پنج میلیارد تُن است ولی با این حال، در سال ۱۳۹۷ در حد یازده میلیون تُن سنگ استخراج شده و بیشترین استخراج در ده ساله اخیر مربوط به سال ۱۳۹۱ با شانزده میلیون تُن است.

در گفت و گو با مهندس احمد شریفی دبیر کل انجمن سنگ ایران، این موضوع محوری بررسی شده که صنعت سنگ ایران چه وضعیتی دارد و آیا می توان نتیجه گیری کرد که این صنعت، دارای استراتژی مشخصی است یا خیر.
در ادامه، گفت و گوی ما را با دبیر کل انجمن سنگ های تزئینی و ساختمانی ایران می خوانید.

* بر اساس آمار موجود، از سال ۱۳۹۰ به بعد اوج تولید سنگ در سال ۱۳۹۱ بوده و در کشور ما شانزده و دو میلیون تُن سنگ تزئینی استخراج شده و در ادامه  صد و ده میلیون متر مربع سنگ فرآوری شده در آن سال داشته ایم. از طرف دیگر، آماری مبنی بر وجود پنج میلیارد تُن ذخیر سنگ تزئینی در ایران داریم. با این ذخیره قابل توجهی که شناسایی شده، آیا واقعاً نیاز به اکتشاف جدید به طور جدی نداریم؟

ذخایر سنگ تزئینی که پنج میلیارد تُن است ولی باید به این نکته توجه داشته باشیم که فروش سنگ تزئینی به سلیقه بازار مصرف ارتباط دارد. گاهی اوقات، یک نوع سنگ در بازار مُد می شود و در نتیجه معادن زیادی که می توانند آن سنگ را استخراج کنند، فعال می شوند. بعداً هم ممکن است آن سنگ، از مُد بیفتد و آن معادن نیز راکد می شوند.
پس ما باید به طور دائم در حال اکتشاف باشیم و سنگ های جدید را با توجه به سلایق بازار از نظر رنگ، ترکیب و ساختار سنگ داشته باشیم تا همیشه بتوانیم در بازار جهانی با تنوع کامل، حضور داشته باشیم. به عبارت دیگر، اکتشاف سنگ های تزئینی به صورت مستمر یک ضرورت است و باید انجام شود.

* آقای رحمتی نایب رئیس انجمن سنگ در تیر ماه سال ۱۳۹۸ گفته اند که هزار و دویست معدن از کل معادن سنگ تزئینی فعال است. در حال حاضر، همین معادن با چه مقدار ظرفیت فعالیت دارند و چه ضوعیتی دارند؟

الان از آن هزار و دویست معدن، حدود هزار معدن فعالند یعنی ما باز هم تعطیلی برخی معادن را داشته ایم. به خاطر رکود داخلی و همچنین مشکلاتی که وزارت صنعت و معدن و دولت در راستای صادرات ایجاد کرده اند، روند تولید ما کاهشی است. در نتیجه آن آمار شانزده میلیون تُن سنگی که در سال ۱۳۹۱ استخراج شده بود، در سال های اخیر به نه تا ده میلیون تُن کاهش پیدا کرده است. آمار شانزده میلیون تُن سنگی که در سال ۱۳۹۱ استخراج شده بود، در سال های اخیر به نه تا ده میلیون تُن کاهش پیدا کرده است.

* آماری هم وجود دارد که مصرف داخلی سنگ تزئینی در حد هفت میلیون تُن است. آیا مازاد سنگ استخراج شده و فرآوری شده، باقی می ماند و مصرف نمی شود؟

بله. ما حدود هفتاد میلیون متر مربع تولید سنگ فرآوری شده داریم که برای تولید آن، حدود هفت میلیون تُن سنگ نیاز داریم. در مجموع، سالیانه حدود نه و ده میلیون تُن سنگ تولید می شود. در سال های گذشته یک میلیون تُن صادرات داشتیم که الان به پانصد تا ششصد هزار تُن کاهش پیدا کرده است و نصف شده. به طور طبیعی، مازاد بر مصرف و صادرات، در معادن بارگیری نمی شود و یکی از مشکلات معادن ما، عدم فروش و عدم بارگیری سنگ در معادن است.

* انجمن سنگ ایران در سال ۱۳۷۷ تاسیس شده و بر این اساس تشکیل شده که با مراکز دولتی ذی ربط همکاری داشته باشد و توسعه صنعت سنگ کشور اتفاق بیفتد. در این چارچوب، سیاست هایی که انجمن سنگ، در پیش گرفته و اقداماتی که انجام داده، در حوزه اکتشاف و استخراج چه وضعیتی داشته است؟

ما در جلسه ای که با آقای دکتر اسماعیلی معاون جدید امور معادن وزارت صنعت و معدن داشتیم، حرف ما این بود که وزارتخانه با نحوه اجرا و آئین نامه اجرایی قانون معادن، باعث شده معادن ما هم به لحاظ استخراج، اکتشاف و صادرات دچار معضل شوند. این وضع به خاطر این است که وزارتخانه با ما همکاری نمی کند. وزارتخانه، مسائل تشویقی را که در قانون و آئین نامه اجرایی ذکر شده و متعهد به انجام آنها است، مورد استفاده قرار نمی دهد و فقط به نکات تنبیهی قانون توجه می کند. برای مثال، اگر صاحب یک پروانه بهره برداری، یک مقدار تخطی کند مجوز او ابطال می شود. در حالی که در قانون مطرح شده که حقوق دولتی معادن باید برای ایجاد زیرساخت ها و توسعه بخش اکتشاف، فرآوری و صادرات مورد استفاده قرار بگیرد. همه مواد قانونی که وجود دارد و وزارت صنعت و معدن را مکلف به توسعه بخش معدن و صنایع معدنی می کند توسط این وزارتخانه، متوقف شده است و آن چیزی که وزارتخانه اجرا می کند فقط تنبیهات مندرج در قانون است.

* این نحوه عملکرد دولت در ارتباط با بخش معدن به اعتقاد جنابعالی است. نهادهای دیگر از جمله مجلس یا مجمع تشخیص ممصلحت نظام چگونه عمل می کنند؟

بحث ما در ارتباط با عدم اجرای قانون و عدم حمایت از توسعه بخش معدن و فرآوری، به این صورت است که وقتی وزارتخانه عمل نمی کند، ما به عنوان تشکل، پیگیری می کنیم و مشکلات را به مجلس و جاهای دیگر منعکس می کنیم ولی با کمال تاسف حمایتی نمی بینیم و نمی دانیم چه کار کنیم. این وضع، خسته کننده است و برای ما آزاد دهنده شده.

* آیا انجمن از طریق حمایت از اعضا وارد حوزه اکتشاف سنگ های تزئینی و ساختمانی شده ؟

وظیفه انجمن، کار اجرایی نیست و وظیفه انجمن حمایت است. حمایت هم از طریق ارگان های دولتی و حاکمیتی است. انجمن باید پیگیری کند و فشار بیاورد و از مشکلات و معضلات بگوید و از دولت، وزارتخانه و مجلس بخواهد که گره ها را باز کنند. برای مثال، در حوزه اکتشاف ما چندین جلسه با آقای دکتر اسماعیلی معاون فعلی امور معادن وزارت صنعت و معدن و همچنین آقای دکتر سرقینی معاون سابق داشته ایم ولی همه عوامل وزارتخانه، برای عدم توسعه بخش معدن است. توان ما هم نمی رسد که کاری انجام بدهیم و به همین دلیل می گویم که ما خسته شده ایم. همان اشتباهی که دولت آقای احمدی نژاد انجام داد و هفتاد درصد عوارض تعیین و بازارهای ما را نابود کرد، الان باز تکرار شده.

* مقامات وزارت صنعت و معدن بر این موضوع تاکید دارند که خام فروشی انجام نشود و کار فرآوری روی مواد معدنی صورت بگیرد؟

صحبت خام فروشی نیست و وزارتخانه، در زمان آقای سرقینی بحث خام فروشی را درباره سنگ های تزئینی مطرح می کرد و امروزه آقای اسماعیلی معاونت معدنی و همچنین آقای غریب پور رئیس ایمیدرو، نامه رسمی نوشته و به نتیجه رسیده اند که وضع عوارض صادراتی، تصمیم غلطی بوده و الان می خواهند آن را بردارند.همان اشتباهی که دولت آقای احمدی نژاد انجام داد و هفتاد درصد عوارض تعیین و بازارهای ما را نابود کرد، الان باز تکرار شده. بعد از یک سال از وضع عوارض در زمان آقای احمدی نژاد، خوشبختانه کار کارشناسی انجام شد و عوارض هفتاد درصدی را لغو کردند. به بیان دیگر، همان کار را دوباره آقای دکتر سرقینی معاون سابق معدنی وزارت صنعت و معدن در سال ۱۳۹۸ انجام داد.

* آقای اسماعیلی از اوایل بهمن ۱۳۹۸ به عنوان معاون امور معادن وزارت صنعت و معدن منصوب شده اند. آیا استراتژی مشخصی وجود ندارد و این زمینه وجود ندارد که به سرعت عوارض بیست درصدی صادرات سنگ لغو شده و تاثیرات مخرب عوارض رفع شود؟

ما این موضوع را به وزارتخانه اعلام کرده ایم و الان وزارتخانه، موافق لغو این عوارض است. قرار بود در اواسط تیر ۱۳۹۹ جلسه ای در نهاد ریاست جمهوری تشکیل شود و کمیسیونی که عوارض را لغو می کند، این عوارض را لغو کند. البته جلسه آن کمیسیون برگزار نشد.

* مقرر شده که پنجاه درصد از مبلغ حقوق دولتی که از معادن اخذ می شود صرف اکتشاف و توسعه زیرساخت شود. حتی آقای وجیه الله جعفری، معاون وقت امور معادن وزارتخانه در سال ۱۳۹۱ وعده داده بود که شصت و پنج درصد حقوق دولتی در این زمینه هزینه می شود. در همه سال های گذشته که قانون معادن اجرا شده و موضوع گرفتن حقوق دولتی از فعالان معدن در آن مطرح شده، آیا این مبلغ به حوزه های اکتشاف و از این قبیل آمده است؟

من در جلسه ای که در تیر ۱۳۹۹ با آقای دکتر اسماعیلی معاون امور معادن وزارت صنعت و معدن داشتیم، با صراحت گفتم که در طول بیست سال گذشته و از زمان تصویب قانون معادن تا به امروز، این ماده قانونی که گفته شصت و پنج درصد حقوق دولتی به وزارتخانه برگردد و صرف توسعه اکتشاف، فرآوری و پشتیبانی از صادرات و ایجاد زیرساخت و توسعه صادرات شود، اجرایی نشده. همین طور گفته شده که بیست درصد، توسط بهره بردار معدن صرف امور تحقیقاتی و اکتشافی شود. در این زمینه نیز، وزارتخانه هیچ حمایتی نکرده است. همچنین گفته شده که پانزده درصد صرف امور محلی شود یعنی پروژه های زیربنایی در محدوده معدن اجرا شود ولی این کار هم انجام نشده. بر این اساس است که می گویم مواد قانونی در راستای حمایت و توسعه بخش معدن، به هیچ وجه توسط وزارتخانه اجرایی نشده. من با کسی رودربایستی هم ندارم و این موضوع را به صورت نامه رسمی اعلام کرده ام.

* اگر آسیب شناسی کنید چرا این بودجه و مبلغی که قانون برای اکتشاف مقرر کرده است، به آن سمت نمی رود؟

در یک کلام، ضعف مدیران وزارتخانه.

* مبلغ حقوق دولتی در سال ۱۳۹۸ در حد هزار و هشتصد میلیارد تومان بوده و دولت این مبلغ را از معادن کشور اخذ کرده است و به خزانه کشور واریز شده. چگونه امکان این وجود دارد که سهم بخش اکتشاف از مبلغ حقوق دولتی از خزانه به حوزه اکتشاف برگردد و آیا مجلس باید به طور شفاف قانونگذاری کند و در بودجه بیاید تا تکلیف قطعی برای اجرای توسعه بخش اکتشاف مشخص شود؟

بعد از همه صحبت ها و فشارها، قرار شد که این مبلغ تخصبص پیدا کند. آقای دکتر اسماعیلی معاون وزارت صنعت و معدن گفت که قرار است در سال ۱۳۹۹ و طبق قانون بودجه، تخصیص داده شود به وزارتخانه برای انجام این امور. ما امیدواریم این قانون از امسال اجرایی شود و سهم بخش اکتشاف و توسعه معادن پرداخت شود.

* آیا به طور دقیق خبر دارید که چه رقمی از آن هزار و هشتصد میلیارد تومان حقوق دولتی اخذ شده، چه مقدار به حوزه اکتشاف سنگ های تزئینی اختصاص پیدا کرده است؟

هیچ عددی به این حوزه نیامده است و در حد صفر است. بخش خصوصی در حوزه اکتشاف ورود کرده و تا الان هم ورود داشته است. الان یک مساله مهم این است که مصوبات شورای عالی معادن، کار اکتشاف را به بن بست می کشاند. برای مثال، مدیر استان خراسان جنوبی این گلایه را داشت که تمام منطقه استان خراسان جنوبی برای اکتشاف بلوکه شده و کسانی هم بلوکه کرده اند صلاحیت و توانایی این کار را نداشته اند. وقتی که مجوز باطل شده و دوباره قرار است مجوز گرفته شود، به گونه ای رفتار می شود که نه اکتشاف انجام شود و نه استخراج و فرآوری. نگاه، نگاه توسعه ای و حمایتی نیست.

* در تیر ماه ۱۳۹۸ جلسه ای در محل انجمن سنگ، با آقای نخعی نماینده حوزه انتخابیه نهبندان و سربیشه استان خراسان جنوبی برگزار کرده بودید. آیا فکر می کنید برگزاری این نوع جلسات بتواند تاثیر مثبت داشته باشد؟

ما این جلسه را برگزار کردیم و قرار شده که هر ماه، یک بار جلسه مشترک بین هیات مدیره انجمن و فعالان این صنعت در استان مربوطه داشته باشیم و راهکارهای توسعه معادن این استان را ارائه و برنامه ریزی کنیم.به خاطر این که نوع نگاه آقای دکتر نخعی مثبت بود و گفت همه نوع حمایت مجلس و جاهای دیگر را جلب خواهد کرد ما امیدواریم با کمک نمایندگان مجلس جدید بتوانیم فشاری بیاوریم بلکه سیستم دولتی، خودش را برای توسعه بخش معدن تطبیق بدهد.

* نقشه راه بخش معدن در سال ۱۳۹۷ ابلاغ شد و اجرای آن تا پایان سال ۱۴۰۰ ادامه دارد. شما و انجمن سنگ نسبت به این نقشه چه نظری دارید؟

ما چهار سال پیش، در قالب انجمن نقشه راهی در حوزه سنگ های تزئینی تهیه کرده بودیم و در شورای سیاستگذاری معادن مصوب کردیم. آن هم اصلاً اجرا نشد. وقتی که یک نقشه راه تهیه می شود در نقشه راه، الزاماتی بیان شده و اگر وزارتخانه و دولت، آن الزامات را برای اجرای نقشه راه فراهم نکنند اتفاقی نمی افتد. در نتیجه نقشه راه فقط روی کاغذ می ماند و عملیاتی نمی شود. ما چهار سال پیش، سند چشم انداز برای صنعت سنگ تهیه کردیم و در وزارتخانه هم مصوب شد ولی وزارتخانه، یک قدم برای اجرایی شدن این نقشه راه برنداشت. همه این نقشه های راه، روی کاغذ می ماند و اجرایی نمی شود.

* یعنی عملاً اراده ای وجود ندارد که این اسناد اجرایی شود؟

بله. متاسفانه عملاً اراده ای برای اجرای آنها وجود ندارد. اگر نگاه حمایتی به صنعت سنگ وجود داشته باشد وقتی که مصرف داخلی کاهش پیدا کند، می توان صادرات را افزایش داد و بازارهای جهانی را باز کنیم.موفقیت در این راه، نیاز به نگاه حمایتی توسط وزارت صنعت و معدن دارد و هیچ راهی به غیر از این وجود ندارد.

* در سال ۱۳۹۶ که عوارض بیست درصدی سال ۱۳۹۸ وجود نداشته یک میلیون تُن سنگ بلوک صادر شده و پانصد هزار تن سنگ بریده شد. چرا در سال ۱۳۹۶ که هیچ عوارضی وجود نداشت صادرات به طور جدی رونق نداشته است؟

بعد از این که عوارض هفتاد درصدی بر صادرات را وضع کردند و بعداً آن را لغو کردند، یک کاهش وحشتناک در صادرات سنگ بلوک و سنگ فرآوری شده داشتیم. حتی ما در صادرات سنگ فرآوری هم کاهش داشتیم و این طور نبود که جلو صادرات سنگ بلوک را بگیرند و صادرات سنگ فرآوری شده رشد کند. بحث کارشناسی مفصلی در این قضیه وجود دارد اما از آن به بعد روند افزایشی صادرات را داشته ایم تا این که در سال ۱۳۹۷ به صادرات یک میلیون تُن سنگ کوپ و حدود ششصد هزار تُن صادرات سنگ فرآوری شده رسیدیم. حدود سی تا چهل درصد آن روند در سال ۱۳۹۸ با وضع عوارض بیست درصد، یک دفعه کاهش پیدا کرد.

* در حال حاضر چه سنگ هایی رونق دارد که شرکت ها بخواهند برای اکتشاف آنها تمایل داشته باشند؟

بازار سنگ دنیا در مقاطع مختلف به سمت های مختلف حرکت می کند. در یک دوره سنگ معروف به سنگ چینی که سفید و طوسی است، دیگر مشتری نداشت ولی الان دو، سه سالی می شود که سلیقه بازار جهانی به طرف آن برگشته است. الان سنگ های چینی ما رونقی پیدا کرده و معادن آن در حال رشد هستند. همچنین سنگ های طوسی ماربِل و مرمریت ها در حال رُشد هستند. بحث اکتشاف با توجه به سلیقه بازار و در مقاطع مختلف، خودش را نشان می دهد.
سنگ تراورتن هم همیشه رونق داشته و خواهد داشت. برای این که یک سنگ خاص است و به خاطر مقاومت و طول عمر بالای آن و راحت بودن تراش آن، در نمای ساختمان مورد استفاده است. در نتیجه سنگ تراورتن، در دنیا بازار دارد و جایگاه ویژه خودش را داشته و دارد. در داخل کشور هم، از این سنگ استقبال می شود. ما در فروش سنگ تراورتن، مشکلی نداریم. البته تراورتن، رنگ های مختلفی از جمله قرمز، زرد و کِرم و سفید دارد. الان سنگ تراورتن ما در بازارهای صادراتی، جایگاه ویژه ای دارد. البته سنگ تراورتن قرمز که یک زمانی مشتری زیادی داشت امروز مشتری ندارد و معادن آن فعال نیست.

* بعد از هزار و دویست معدن فعالی که در سال ۱۳۹۸ نایب رئیس انجمن سنگ اعلام کرده بودند آیا معدن جدید شروع به فعالیت کرده یا کشف شده اند که به نوعی نشان بدهد ما استراتژی خاصی در این حوزه داریم؟

ما چندان در راستای توسعه معادن حرکت نکرده ایم. فقط ممکن است معادن معدود و خاصی به لحاظ شرایط بازار، شروع به فعالیت کرده باشند. برخی معادن که از نظر کیفیت، رنگ و ترکیب، خوب هستند در حال تجهیزند ولی تعداد آنها اندک است.

* جنابعالی در دهه های قبل در وزارت صنایع و معادن فعالیت و مسئولیت داشته اید و بعد هم وارد بخش خصوصی شده اید. در حوزه سنگ های تزئینی و ساختمانی، آیا سیاست و استراتژی مشخصی از ابتدا وجود داشته است؟

ما سند چشم انداز را حدود چهار سال پیش تهیه کردیم. در سند چشم انداز ذکر کردیم که چه مقدار تولید داشته باشیم، چه مقدار صادرات داشته باشیم و چقدر هم فرآوری کنیم. مشخص کرده بودیم که چه مقدار به صورت سنگ بلوک و چه مقدار به صورت فرآوری شده صادر کنیم. سند چشم انداز ما یک برنامه است ولی مجدداً تاکید می کنم اگر دولت و وزارتخانه، الزامات آن را فراهم نکند و از آن حمایت نشود، آن سند چشم انداز فقط روی کاغذ است.

* در مورد کُل کشور که یک سند باشد و کُل ارکان حکومت و دولت و بخش خصوصی به آن معتقد باشند چطور و آیا چنین سندی در دهه های اخیر وجود داشته است؟

در هیچ دوره ای و در هیچ صنعتی، چنین سندی وجود ندارد. قانونگذار تعیین تکلیف کرده و سیاستگذاری درباره تولید و صنعت به وزارت صنعت و معدن داده شده و وزارت صنعت و معدن است که باید برنامه را اجرا کند. الان وزارتخانه به وظایف خود عمل نمی کند باید با آن برخورد شود و قوه قضاییه باید برخورد کند تا این وزارتخانه به وظایف قانونی خودش عمل کند.

* آقای دکتر اسماعیلی که نماینده مجلس و رئیس کمیته معدن دوره های مجلس نهم و دهم بودند، پیگیری کردند و نقشه راه بخش معدن تهیه و ابلاغ شد. چنین سندی توسط مجلس تهیه شده و وجود دارد.

نقشه راه معدن، چیز خوبی است و وجود دارد ولی وزارتخانه باید آن را اجرا کند تا اهداف آن تحقق پیدا کند.

* یک بخش از نقشه راه معدن به این موضوع اختصاص دارد که بودجه به سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور داده شود تا اکتشافات انجام شود.

من چنین اعتقادی ندارم. درست است که سازمان زمین شناسی نیاز به بودجه دارد و باید برنامه های اکتشافاتش را اجرا کند اما مهمتر این است که اگر وزارتخانه برای بخش خصوصی امنیت فراهم کند، ابزار و لوازم را فراهم کند، بخش خصوصی مطمئن باشد که اگر اکتشاف انجام بدهد سیستم از او حمایت می کند، بخش خصوصی می تواند در بخش اکتشاف فعالیت کند.

* بر اساس آماری که وجود دارد ایران در سال ۱۳۶۸ شمسی در حد هشتاد میلیون دلار صادرات سنگ تزئینی داشته و ترکیه چهل میلیون دلار. آیا ترکیه، استراتژی خاصی در حوزه صادرات سنگ و اکتشاف داشته که الان بیش از دو میلیارد دلار صادر می کند و ایران زیر پانصد میلیون دلار در سال صادرات سنگ دارد؟

دولت ترکیه تمام ابزار و لوازم حمایتی از صنعت سنگ را فراهم کرده است از جمله تشویق صادرات، حمایت های مالی بدون بهره، حتی حمایت های مالی بلاعوض، شرکت در نمایشگاه ها و پرداخت هزینه حضور در نمایشگاه های بین المللی، پرداخت هزینه انبارها و نمایشگاه های دائمی ترک ها در بازارهای هدف. هر امکانی که از دستش برآمده، دولت ترکیه فراهم کرده و صادرات سنگ این کشور به بالای دو و نیم میلیارد دلار رسیده است ولی ما هیچ کدام از این کارها را انجام نداده ایم.

* به نظرتان آیا ترکیه یک استراتژی مشخص دارد یا فقط اقداماتی انجام می شود؟

حتماً استراتژی دارد. وقتی که ما سند چشم انداز داریم ولی آن را اجرا نمی کنیم، قطعاً ترکیه سند چشم انداز دارد.

* کشورهای چین، ترکیه، ایتالیا و هند، کشورهای پیشتاز در استخراج و صادرات سنگ هستند. آیا بررسی تطبیقی خاصی درباره اقدامات آنها و استراتژی های احتمالی آن کشورها انجام داده اید؟

ما یک گزارش تفصیلی مقایسه ای در این حوزه انجام داده ایم.

* انجمن سنگ ایران مذاکراتی هم در سال های گذشته با ایتالیا داشته که از دانش و فناوری های نوین در صنعت سنگ استفاده شود. آیا این نوع تفاهم نامه هایی عملی شد تا دستاوردهای جدید دنیا در زمینه های اکتشاف و استخراج به کار گرفته شود و دانش و دانش فنی روز را کسب کنیم؟

در استفاده از دانش فنی در بخش معدن و فرآوری سنگ، چندان مشکل نداریم. خوشبختانه دانش فنی اکتشاف، طراحی استخراج و فرآوری وجود دارد. ما نگرانی بابت اکتشاف، استخراج و فرآوری نداریم. مساله اساسی این سات که ما این امکان را فراهم کنیم که واحدهای تولیدی ما چرخش اقتصادی داشته باشند. وقتی یک معدن بخواهد چرخش اقتصادی داشته باشد باید هم بازار داخل و هم صادرات آن، بدون مشکل باشد. وقتی یک واحد فرآوری ما می خواهد صادرات داشته باشد باید در بخش صادرات مشوق های لازم فراهم باشد تا بتواند چرخش اقتصادی داشته باشد. توفیق در این حوزه ها به این موضوع برمی گردد که ما بستر را برای بخش معدن و فرآوری، فراهم کنیم تا این بخش توسعه پیدا کند.

* پس آن تفاهم نامه که با انجمن سنگ ایتالیا امضا کردید عملاً به جایی نرسید؟

قرار بود در قالب آن تفاهم، طرف ایتالیایی حدود هفتصد هزار یورو پول بیاورند ولی به تحریم ها برخورد کردیم و متاسفانه آن کارها متوقف شد.

* به نظر جنابعالی، امکانات و دانش در کشور وجود دارد که ما در حوزه های اکتشاف سنگ های تزئینی و ساختمانی بتوانیم پیش برویم و دچار مشکل نباشیم؟

قطعا و صد در صد، ما دانش فنی لازم را داریم.

* انجمن سنگ ایران