صادرات سنگ و پیشینه آن در ایران
معضل سومی که صنعت سنگ ایران را درگیر خود کرده، ضعف حضور معدنچیان و صاحبان کارخانجات سنگ‌بری در نمایشگاه‌های سنگ برای عرضه نمونه‌های تولیدی یا ضعف حضور در نمایشگاه‌ها برای رویت سنگ‌های عرضه‌شده ازسوی کشورهای رقیب است.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، در یک مقایسه صنعت سنگ ایران با صنعت سنگ ترکیه و سایر کشورهای صادرکننده به موارد و دیدگاه‌های پایه‌ای می‌توان دست یافت. نخست اینکه صنعت سنگ و سنگ‌بری در ایران از دیرباز به‌طور کلی به‌شکل خاندانی بوده است؛ به این معنی که این صنعت فامیلی یا حتی طایفه‌ای بوده است.
گرچه در سال‌های اخیر تحولاتی در این امر رخ داده، اما هیچ دگرگونی ریشه‌ای در این امر صورت نگرفته است. دوم اینکه، سنگ‌تراشی در آیین میترائیسم جزو مقدسات بوده است. ساخت محرابه‌ها از سنگ‌های تراشیده، نقش‌ها و مجسمه‌های سنگی در نقشبند کوه‌ها، سنگ‌نبشته، نقش سنگ، ساخت و تراش مجسمه‌های سنگی از قهرمانان و نام‌آوران یا حیوانات قدرتی مثل شیر، ببر و پلنگ همه و همه به ارزش‌های سنگ‌تراشی و جایگاه سنگ‌تراش توجه دارد. سنگ‌تراشی در ادبیات ایران جایگاهی خاص دارد و در گرشاسب‌نامه، شاهنامه فردوسی و نوشته‌های دیگر هم دیده می‌شود.
در ترکیه صنعت سنگ همچون ایران مورد توجه است. این مهم را به‌ویژه در بخش‌های تاریخی مثل افیون، ازمیر، کاپادوکیا به‌طور کامل می‌توان شاهد بود. هم‌اکنون در شهر افیون که شهر پیامبران نامیده می‌شود و مرکز ادیان و اهل کتاب است، مراکز تعلیم صنایع سنگ و سنگ‌تراشی و هنرهای تزئینی روی سنگ وجود دارد.
دانشکده سنگ در این کشور در سطح وسیعی برای آموزش صنایع سنگ و مشاغل وابسته و پیوسته آن مثل سنگ‌های تزئینی و سنگ‌های ساختمانی فعالیت می‌کند. فارغ‌التحصیلان متخصص بازاریابی در رشته سنگ تربیت می‌شوند و از طرفی رشته‌های اختصاصی صادرات در حوزه سنگ و سنگ‌های گرانبها وجود دارد.
متاسفانه در ایران صاحبان معادن، تولیدکنندگان و حتی کسانی‌که دارای ماشین‌آلات مدرن در حوزه سنگ هستند، تحصیلات آکادمیک ندارند و اگر هم تحصیلاتی دارند بیشتر در حوزه اکتشاف، استخراج و فرآوری است؛ بنابراین رشته تخصصی سنگ و صنایع جنبی آن در میان رشته‌های دانشگاه دیده نمی‌شود.
اگر سری به سنگ‌فروشی‌ها و مراکز تجمیع و توزیع سنگ‌های ساختمانی در کلانشهرهای ایران بزنیم، هیچ نشانی از نظم در بسته‌بندی، کدگذاری براساس ضخامت، طول، عرض، نوع و رنگ سنگ‌ها آنها دیده نمی‌شود. آنها تنها کار فروش را سامان می‌دهند و حتی بعد از چیدن سنگ‌های مورد درخواست مشتری روی وانت‌بارها ابعاد آن را اندازه‌گیری می‌کنند.
معضل سومی که صنعت سنگ ایران را درگیر خود کرده، ضعف حضور معدنچیان و صاحبان کارخانجات سنگ‌بری در نمایشگاه‌های سنگ برای عرضه نمونه‌های تولیدی یا ضعف حضور در نمایشگاه‌ها برای رویت سنگ‌های عرضه‌شده ازسوی کشورهای رقیب است.
نکته مهم این است که آنهایی که به این مهم توجه و در نمایشگاه شرکت می‌کنند، به‌طور قطع مشتریان زیادی برای خود به‌دست می‌آورند. متاسفانه دارندگان معادن و صادرکنندگان اعتقادی به استفاده از مشاوره یا بازارشناس ندارند و اغلب از هزینه کردن برای بازارسنجی، بازاریابی و رقیب‌شناسی طفره می‌روند.
ندانستن زبان خارجی و نداشتن مترجم و بی‌توجهی به استفاده از کارشناس از جمله مشکلات دیگر برای ورود ایرانی‌ها به بازارهای فروش در هنگام برگزاری نمایشگاه‌ها است. نکته مهم دیگر اینکه، صادرات انواع سنگ‌ها از هر نقطه ایران به‌صورت کوپ، برش‌خورده و کار شده میسر است و تنها باید با ایجاد مراکز و ایستگاه‌های فروش در کشورهای هم‌مرز حوزه بالکان و ترکیه و مشارکت با تولیدکنندگان و صاحبان معادن در داخل و کشورهای هم‌مرز به‌دنبال ایجاد تنوع در محصولات صادراتی و تقسیم هزینه‌های بازاریابی باشیم.
متاسفانه رقیب‌شناسی در حوزه صادرات کشورهای دریای مدیترانه، اروپا و اوراسیا یا صورت نگرفته یا به‌علت نداشتن رایزن اقتصادی در بعضی از کشورهای اروپایی و شمال افریقا با مشکل روبه‌رو بوده است. این مهم محدودیت بازار صادراتی را به‌دنبال دارد که برای حل آن باید دست به ارتباط تجاری با اتحادیه‌ها و فدراسیون‌های تولید زد.
صادرات به ترکیه، اتحادیه اروپا و امریکای شمالی، جنوبی و مرکزی از طریق دفاتر مستقر در ترکیه، ایجاد مراکز نمایش سنگ در ازمیر، استانبول، آنکارا، مرسین و استان‌های ساحلی دریای مدیترانه و حضور در نمایشگاه‌های موضوعی حوزه سنگ، ماشین‌آلات، قطعات و صنایع جانبی می‌تواند صادرات انواع سنگ در رنگ‌های مشخص، ترکیبی و منحصر به‌فرد ایران را توسعه دهد.
سید جلال ابراهیمی - رئیس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه - صمت
