به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، احمد شریفی، دبیر انجمن سنگ ایران از تبعات اِعمال این عوارض می گوید و امیدوار است که اخذ این عوارض ادامه پیدا نکند تا ارز آوری از طریق تولیدات مازاد بر مصرف داخلی، تحقق پیدا کند.متن گفتگوی وی در مورد این موضوع به شرح زیر است:

در سال گذشته تصمیم عمده ای که بر بخش معدن اثر گذاشت وضع عوارض صادرتی بیست درصدی بود. به نظرتان، این عوارض چقدر نقش داشت در این که صادرات مواد معدنی از جمله سنگ تزئینی کاهش پیدا کند؟

بحث ما در مورد همه نوع مواد معدنی نیست چون تخصص و مسئولیت ما در حوزه سنگ های تزئینی است، می توانم بگویم که ما در سال گذشته به لحاظ تناژ، حدود سی درصد کاهش داشته ایم و به لحاظ ارزشی حدود پنجاه درصد.
شیوع ویروس کرونا، اثر خودش را در اواخر سال گذشته نشان داد و نمی توانیم بگوئیم این کاهش عمده، ناشی از شیوع کرونا بوده است و اگر کُل سال را در نظر بگیریم، بخش خیلی کوچک و جزئی می تواند مربوط به کرونا باشد. بخش عمده این کاهش صادرات، مربوط به وضع عوارض روی صادرات سنگ های تزئینی بود.

معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت و معدن اعلام کرده که بیست و پنج درصد از کل صادرات غیر نفتی در سال گذشته مربوط به صادرات معدن و صنایع معدنی است. این افزایش متعلق به کدام بخش از حوزه های معدن و صنایع معدنی است؟

-این افزایش عمدتاً برمی گردد به زنجیره ارزش فلزی از سنگ آهن بگیرید تا فولاد و فکر می کنم بخشی هم مربوط به مس باشد ولی در ارتباط با سنگ های تزئینی، متاسفانه ما رشد منفی و معکوس داشتیم.

در سال 1394 سهم صادرات معدن و مواد معدنی در حد شانزده درصد از کل صادرات بوده و در سال 1397 به بیست و یک درصد رسیده بود. شما فکر می کنید این عوارض بیست درصدی بوده که باعث شده صادرات در حوزه سنگ های تزئینی کاهش پیدا کند؟

در خصوص روند کاهشی و منحنی بالا و پائین شدن صادرات سنگ باید بگویم که در دولت آقای احمدی نژاد مصوبه ای در مورد عوارض هفتاد درصدی وضع کردند. به خاطر آن عوارض هفتاد درصدی، ما یک کاهش عجیب و غریب در صادرات داشتیم و حدود سی تا چهل درصد کاهش صادرات، در حوزه سنگ های تزئینی داشتیم. شاید احساسشان این بود که ایجاد ارزش افزوده کنند و صادرات سنگ های فرآوری شده افزایش پیدا کند ولی ما افزایش که نداشتیم بلکه کاهش صادرات سنگ های فرآوری شده هم داشتیم.حدود یک سال و خُرده ای طول کشید تا انجمن سنگ و افرادی که متولی بودند تلاش کردند که به وزارتخانه بفهمانند که این عوارض هفتاد درصدی یک تصمیم غیر کارشناسی بوده و نباید چنین تصمیمی می گرفتند.

چطور شد که در نهایت آن عوارض هفتاد درصدی به صفر درصد تغییر داده شد و چه فرآیندی طی شد که موفق شدید عوارض صادراتی را کاهش بدهید؟

گزارش های مفصل مهندسی تهیه شد و معاون امور معادن وزارت صنعت و معدن، یک مشاور برای این کار انتخاب کرد. آن مهندس مشاور با تمام دست اندرکاران این صنعت، اعم از دولتی و غیر دولتی و واحدهای تولیدی و فرآوری، صحبت کرد و اطلاعات کاملی را جمع آوری کرد. در پایان یک گزارش به وزارت صنعت و معدن ارائه کرد و گفت که کار این وزارت خلاف است. خلاف بودن این کار برای وزارتخانه اثبات شد و بعد از یک سال عوارض هفتاد درصدی لغو شد.
چندین سال طول کشید تا ما دو مرتبه به همان میزان صادرات قبل از عوارش هفتاد درصدی برسیم. چون بازارهای خودمان را از دست دادیم. با وجود این تجربه تلخ که با عدد و رقم کاملاً شفاف و مشخص، این اشتباه بزرگ را در آن دوره مرتکب شدند، باز در سال گذشته وزارتخانه آمد همان اشتباه را تکرار گرد و عوارض بیست درصدی را برای سنگ های تزئینی تعیین کرد.

در آذر ماه سال گذشته اعلام شد که در جلسه بعدی کارگروه هماهنگی سیاست های صادراتی(متشکل از وزیر صنعت، رئیس بانک مرکزی و رئیس اتاق بازرگانی)، در دی ماه عوارض بیست و بیست و پنج درصدی سنگ های تزئینی و مواد معدنی اصلاح شود. به چه علت هیچ تغییری در دی ماه سال گذشته رخ نداد و عوارض کاهش پیدا نکرد؟

آن کارگروه، کمیسیون ماده دوازده است. در کمیسیون ماده دوازده جلسه ای برگزار کردند و ما توضیح دادیم و به طور شفاف گزارش های کارشناسی را ارائه کردیم و توجیه شدند. به طور خاص خانم دکتر جُنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور، هم در جلسه بودند و تائید کردند.قرار بر این شد که این عوارض کمیسیون ماده دوازده، بازنگری و اصلاح شود. متاسفانه بعد از آن تاریخ، موضوع کرونا به میان آمد و این تصمیمات در حاشیه قرار گرفت و کار انجام نشد.

قرار بوده جلسه در پازدهم دی ماه برگزار شود. شیوع کرونا از اسفند سال گذشته به طور جدی گسترش پیدا کرد. در ماه های دی و بهمن، اقدام خاصی انجام نشد؟

متاسفانه خیر. در دی و بهمن، این کار انجام نشد و بعد هم به شیوع کرونا برخورد کرد و عملاً متوقف شد.

آقای سجاد غُرقی نایب (رئیس انجمن صادرکنندگان مواد معدنی) گفته که با تصمیمات عجیبی که در حوزه عوارض گرفته شد، صادرات از چهل تا صد درصد کاهش پیدا کرده است. آیا به خاطر این عوارضف معادنی بودند که تعطیل شدند؟

ما در سطح کشور حدود دو هزار معدن سنگ های تزئینی داریم که الان حدود هزار واحد متوقف هستند. در سال گذشته که عوارض را وضع کردند متاسفانه تعداد زیادی دیگر از معادن سنگ تزئینی هم تعطیل شدند. این بزرگترین لطمه ای بود که وزارت صنعت و معدن، با دست خودش به بخش تولید ضربه زد.

تا چه حد از تعطیلی معادن به خاطر رکود بخش مسکن و ساختمان کشور است؟

ما حدود شصت میلیون متر پروانه ساختمان داریم که در سال 1392 حدود صد و سی میلیون متر مربع بوده است. این کاهش را در حال حاضر داریم. این کاهش چیزی نبوده که فقط در سال گذشته اتفاق افتاده باشد. این کاهش در طول چهار یا پنج سال اخیر اتفاق افتاده و رکود ساختمان وجود داشته است. چه اتفاقی افتاده که در سال گذشته یک دفعه با کاهش پنجاه درصدی صادرات مواجه شده ایم؟ با وجود این که روند ساخت و ساز در چند سال اخیرف تغییری نکرده است، ناشی از همان عوارض بیست درصدی است.

این که جنابعالی می گویید از نظر تناژ سی درصد و از نظر ارزش پنجاه درصد صادرات کاهش داشته است، آیا کاهش قیمت های جهانی در میزان صادرات از نظر ارزشی تاثیر منفی گذاشته است؟

ما با توجه به وضع عوارض بیست درصدی، قیمت های پایه محصولات خودمان را در سال گذشته تعدیل و واقعی کردیم. از این جهت کاهش ارزش پنجاه درصدی نشان می دهد ولی واقعی این است که ما همان سی درصد را تجربه کردیم.این پنجاه درصد در اعداد و ارقام گمرک ایران است وگرنه سنگ ما به لحاظ قیمت های جهانی کاهش پیدا نکرده است. قیمت ما مثل سال 1397 بوده است. گمرک می گوید در سال 1397 در حد سیصد میلیون دلار صادرات داشتیم و در سال گذشته به صد و پنجاه میلیون دلار کاهش پیدا کرده است. از نظر وزنی ما در سال 1397 در حد یک میلیون و پانصد هزار تن صادرات داشتیم ولی در سال گذشته به یک میلیون و دویست هزار تن رسید و سیصد هزار تن کاهش داشتیم. ما قیمت پایه ای که اصلاح کرده و به گمرک اعلام کردیم، گمرک آن را اعلام می کند و در آمار گمرک هم کمتر نشان می دهد.

آقای اسماعیلی معاون امور معادن وزارت صنعت درهمین سال جاری گفته اند عوارض بیست درصدی که بر صادرات سنگ های تزئینی اِعمال شد در مورد صادرات سنگ چون مازاد داریم، مانع ارز آوری کشور است. فکر می کنید با این نوع اظهار نظر از طرف معاون وزارت صنعت و معدن، آیا امکان این هست که در مورد سنگ های تزئینی عوارض بیست درصدی در سال جاری کاهش پیدا کند؟

ما به عنوان هیات مدیره انجمن، در روز هفده اردیبهشت  ماه جلسه ای با آقای دکتر اسماعیلی داشتیم و به طور مفصل هم در این زمینه صحبت شد. آقای اسماعیلی کاملاً توجیه شدند و البته وضع این عوارض ربطی به آقای دکتر اسماعیلی نداشته و قبل از ایشان و در دوره آقای سرقینی اتفاق افتاده است.آقای دکتر اسماعیلی کاملاً توجیه شدند که این کار کاملاً اشتباه بوده و خودشان هم تاکید کردند که این عوارض بیست درصدی روی صادرات سنگ های تزئینی را حتما برمی دارند.
ما امیدواریم بتوانیم در سال جاری، بتوانیم به همان میزان صادرات سال 1397 برگردیم.

صحبت های آقای اسماعیلی در روز یازدهم اردیبهشت سال جاری بوده. احتمالاً قبل از جلسه شما، ایشان اعتقاد پیدا کرده اند که مانع ارزی آوری است؟

در این جلسه ای که برگزار شد گفتند که من به این نتیجه رسیده ام که عوارض بیست درصدی سنگ های تزئینی باید برداشته شود. از ما خواستند در راستای توسعه صادرات سنگ های فرآوری شده و ایجاد ارزش افزوده، ما پیشنهاد و طرح ارائه کنیم. به این معنا که ما چه کار کنیم که سنگ های ما با ارزش افزوده بیش تری صادر شود و بخش فرآوری توسعه پیدا کند. شقرار است که در این زمینه بررسی های لازم را انجام بدهیم و هیات مدیره انجمن سنگ، گزارشی به ایشان بدهند تا حمایت بیش تری از بخش فرآوری سنگ های تزئینی انجام شود.

* انجمن سنگ ایران