به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، دولت دوازدهم یکی از گام‌های مهم در چارچوب سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را در قالب احیای معادن راکد و غیرفعال از سال گذشته کلید زد که در همین راستا پیاده‌سازی طرح احیای معادن کوچک‌مقیاس تا پایان سال گذشته بنا بر اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت موجب فعال‌سازی صد و چهل و شش معدن شد.

موضوع احیای معادن کوچک‌مقیاس که در واقع مربوط به معادنی است که تعطیل شده‌اند، در اردیبهشت سال 1397 ازسوی وزیر وقت (محمد شریعتمداری) به استان‌ها و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی (تابع سازمان ایمیدرو) به‌عنوان مجری اعلام شد.

پس از اینکه تفاهمنامه‌های جدید بین متولی و دستگاه مجری امضا شد، شرکت یادشده به نمایندگی از سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) وارد مرحله اجرایی شد. ضمن اینکه در سال گذشته این طرح به‌عنوان یکی از برنامه‌های اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان طرح اقتصاد مقاومتی به تصویب رسید.

اهداف طرح احیای معادن

استفاده از سرمایه‌های موجود در بخش‌خصوصی برای فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس، استفاده از توانمندی معادن کوچک در افزایش تولیدات معدنی و تامین نیازهای صنایع معدنی در حجم بالا، تسهیل تامین سرمایه برای معادن و شناسایی فرصت‌های کوچک معدنی برای سرمایه‌گذاران در بخش‌های مختلف کشور، توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق کمتر توسعه‌یافته، استفاده از فناوری‌های جدید برای فرآوری مواد معدنی با عیار پایین‌تر و استفاده بهینه و بکارگیری ظرفیت و توانایی‌های علمی-اجرایی موجود، منابع مالی، داده‌ها، اطلاعات و نیروی انسانی به‌عنوان اهداف این طرح ترسیم شده است.

آمار معادن کشور به روایت وزارتخانه

تازه‌ترین آمارهای منتشرشده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی از آن است که تعداد معادن دارای پروانه بهره‌برداری در سطح کشور افزون بر ده هزار و چهارصد و چهار معدن است که در اردیبهشت جاری خبر فعال بودن بیش از پنج هزار و ششصد معدن اعلام شد؛ بنابراین به استناد آمار مزبور حداقل چهار هزار معدن راکد یا غیرفعال وجود دارد و بقیه شرایطی از قبیل در حال تجهیز یا نوسازی و بهسازی دارند.

روش‌های توسعه معادن کوچک‌ مقیاس

سازمان ایمیدرو در چارچوب طرح مزبور، روش‌های مختلفی را تدوین کرده تا زمینه‌ساز توسعه این‌گونه معادن شود. خرید تضمینی محصول کل معادن و محصولات معدنی و ایجاد واحدهای فرآوری، کمک به ایجاد زیرساخت در قالب مشارکت با سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان مواد معدنی، توسعه واحدهای فرآوری سیار کوچک با استفاده از توان سرمایه‌گذاری با تعریف بسته‌های معدنی در قالب معادن کوچک، حمایت مالی و اعطای تسهیلات که از فاکتورهای مهم برای راه‌اندازی این معادن است، ایجاد یا توسعه بازارمحصولات معدنی در حوزه داخلی یا بین‌المللی، انجام عملیات اکتشاف تکمیلی و افزایش ذخیره، به اشتراک‌گذاری تجهیزات مازاد معدنکاری، کمک به انجام پژوهش و اجرایی‌سازی نتایج آن و برندسازی هدفمند محصولات معدنی هم مجموعه روش‌هایی است که برای توسعه معادن مزبور در دستور کار قرار دارد.

اختیارات شورای‌عالی معادن، ابزار حمایتی

رئیس خانه معدن ایران گفت: امروز باید از اختیارات شورای‌عالی معادن ایران بهره گرفت تا روند احیای معادن کوچک‌مقیاس تسریع شود. اکنون شورای یادشده، بخشی از وظایف خود را در این زمینه به ایمیدرو (شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران) تفویض کرده تا کار سرعت گیرد و زیرساخت‌ها مهیا شود و تیم نظارتی (مرکب از خانه معدن، اتاق ایران، معاونت امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیریت شرکت تهیه و تولید مواد معدنی) هم تشکیل شود.

وی گفت: احیای معادن کوچک‌مقیاس در حوزه عملکردی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی قرار می‌گیرد و از طرح‌های اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود و انتظار می‌رود علاوه بر افزایش میزان استخراج مواد معدنی، نقش موثری در تامین خوراک صنایع معدنی داشته باشد.

محمدرضا بهرامن خاطرنشان کرد: براساس ارزیابی از معادن تعطیل‌شده توسط تیم احیای معادن، اکنون این موضوع با سه رویکرد دنبال می‌شود؛ نخست اینکه بهره‌بردار صلاحیت ندارد، دوم بهره‌بردار از توان مالی لازم برخوردار نیست و سوم اینکه ذخایر معادن به پایان رسیده است.

فعال‌سازی معادن راکد

به‌گفته بهرامن، اکنون تیم احیای معادن در سطح کشور این فاکتورها را موردتوجه قرار می‌دهند و درواقع کمک بزرگی است به متولی بخش معدن (معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت) که این چرخه فعال شود.

وی خاطرنشان کرد: امروز برای احیای معادن کوچک‌مقیاس و روان‌سازی آن باید از توانمندی همه بخش‌ها استفاده شود و عملکرد یک‌سویه در این زمینه معنا پیدا نمی‌کند.

 وزارت صنعت، معدن و تجارت سال گذشته اعلام کرد: تمام استان‌های کشور تا سال 1400 زیرپوشش طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس قرار می‌گیرند.

 سال گذشته، دوازده استان کشور زیرپوشش طرح فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس قرار گرفتند و برآورد شده بود که تا پایان سال گذشته درمجموع پنجاه معدن کوچک احیا شوند، اما سرانجام از فعال شدن صد و چهل و شش معدن در پایان سال گذشته خبر دادند.

معادن کوچک‌مقیاس و اشتغال

چنانچه به ازای فعال‌سازی هر معدن پانزده نفر مشغول کار شوند، ایجاد اشتغال برای هفتصد و پنجاه نفر در قالب پنجاه معدن خواهد بود اما سال گذشته آمار منتشرشده ازسوی سازمان ایمیدرو حاکی از اشتغال حدود سه هزار نفر بود.

بهرامن افزود: براساس مطالعات انجام‌شده اولیه روی هزار و هشتصد معدن در کشور، برنامه احیای معادن موردبررسی قرارگرفته و این حرکتی نو در دولت دوازدهم محسوب می‌شود؛ نسخه‌ای که ضمن انجام سرمایه‌گذاری جدید، باعث رونق تولید می‌شود و اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود چهارصد و بیست و پنج هزار نفر را به دنبال خواهد داشت.

براساس طرح احیای معادن کوچک‌مقیاس، فعال‌سازی پانصد  معدن با میزان اشتغال بیست و پنج هزار نفر پیش‌بینی شد، اما اکنون شیوع بیماری کرونا همه بخش‌های اقتصادی کشور، علاوه بر اجتماعی، فرهنگی و... را تحت تاثیر قرار داده است.

رئیس خانه معدن ایران تاکید کرد: موضوع مهم در زمینه طرح احیای معادن کوچک‌مقیاس، تکیه بر نقش صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی است که می‌تواند زمینه عینیت آن را فراهم کند. کارکرد این صندوق به‌ویژه برای ورود ماشین‌آلات نو و دست‌دوم معدنی که بدون آنها رونق فعالیت در بخش معدن محقق نخواهد شد، کلیدی است.

وزارت صنعت، معدن و تجارت و برنامه امسال

معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در تازه‌ترین اطلاع‌رسانی انجام‌شده ضمن تایید احیا و فعال‌سازی صد و چهل و شش معدن در سطح کشور در سال گذشته، گفت: برنامه این وزارتخانه برای امسال فعال‌سازی بیش از هزار معدن است.

پیش‌ازاین وجیه‌الله جعفری، مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران گفته بود تا سوم اسفند سال گذشته در راستای فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس، حدود صد و چهل و پنج معدن در مسیر فعال‌سازی قرارگرفته و سی و دو معدن فعال‌شده است. 

وی افزود: برای هشتصد و هشتاد و یک معدن هم بررسی‌های کلینیکی از قبیل شناخت مشکلات موجود در معدن و عارضه‌یابی انجام‌شده است.

* صمت