هزینه بالای حفاری اکتشافی در ایران
برای اینکه بتوانیم جایگاه خود را از رتبه پانزدهم ارتقا دهیم باید اکتشافات را گسترده‌تر کنیم اما مسئله مهم این است که طبق نظر کارشناسان ظرفیت اکتشافات سطحی رو به اتمام است و ما باید در عمق پیش برویم که برای این مهم به ماشین‌آلات و دانش روز نیاز داریم.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، ایران با برخورداری از شصت و هشت نوع ماده معدنی از لحاظ تنوع، رتبه دهم جهان را دارد و با اکتشاف و شناسایی حدود شصت میلیارد تن ذخیره معدنی که حدود چهل میلیارد تن قطعی و بقیه احتمالی است، از لحاظ میزان ذخایر در جایگاه پانزدهم دنیا قرار دارد.
برای اینکه بتوانیم جایگاه خود را از رتبه پانزدهم ارتقا دهیم باید اکتشافات را گسترده‌تر کنیم اما مسئله مهم این است که طبق نظر کارشناسان ظرفیت اکتشافات سطحی رو به اتمام است و ما باید در عمق پیش برویم که برای این مهم به ماشین‌آلات و دانش روز نیاز داریم.
تهدید برای اکتشاف
سید سهراب حسینی، عضو هیات مدیره اتحادیه حفاران غیرنفتی درباره اهمیت اکتشاف اظهار کرد: مستندترین اطلاعات اکتشافی که منجر به ارزیابی یک ذخیره معدنی می‌شود و قابل اتکا برای طراحی و برنامه‌ریزی تولید است، داده‌های به‌دست‌آمده از نتایج و مغزه‌های حفاری اکتشافی است.
حسینی ادامه داد: هر گمانه اکتشافی که منجر به کشف ماده معدنی شود، نشان‌دهنده حضور صدها بلکه هزاران تن ماده معدنی است؛ به‌طور مثال کشورهای پیشرو در بخش معدن سالانه حداقل یک تا شش میلیون متر حفاری در برنامه‌ریزی معدنی خود دارند که این اعداد و ارقام نشان‌دهنده اهمیت حفاری اکتشافی است.
عضو هیات مدیره اتحادیه حفاران غیرنفتی به مشکلات حوزه حفاری اشاره و با بیان اینکه ارقام حفاری اکتشافی در کشور ما بالا نیست، ادامه داد: این آمار سالانه درمجموع بخش دولتی و خصوصی کشور کمتر از سیصد هزار متر است.
او گفت: هزینه بالای هر متر حفاری اکتشافی، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش رو است که باعث کاهش میزان حفاری و رنج فعالان حوزه حفاری اکتشافی کشور شده است.
نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن انجمن جوانان کارآفرین اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: عملیات حفاری اکتشافی به‌طور مستقیم حدود هفتاد درصد وابسته به قیمت ارز است چراکه تجهیزات درون‌چاهی اعم از مته، لوله‌های حفاری و سایر اقلام موردنیاز همگی وارداتی هستند.
او در ادامه با بیان اینکه متوسط هزینه حفاری اکتشافی صرف‌نظر از شرایط اختصاصی در دنیا حدود صد دلار است، ادامه داد: کار حفاری به‌دلیل استفاده از مته‌های الماسی، تجهیزات ضدسایش و ماشین‌آلات خاص بسیار هزینه‌بر است و از سوی دیگر شرکت‌های معدودی فناوری ساخت و تولید این تجهیزات را در اختیار دارند. برخی کشورها برای افزایش راندمان و بهره‌وری به استفاده از التراسونیک در ماشین‌آلات و تجهیزات حفاری روی آورده‌اند.
حسینی ادامه داد: در کشور ما به‌صورت جسته‌گریخته تولیدکنندگانی در زمینه تولید برخی ادوات درون‌چاهی و ماشین‌آلات حفاری اقدام کرده‌اند و تجربیات موفقی هم در این زمینه دارند اما باید اقدامات بیشتری انجام شود.
او در پایان با بیان اینکه متاسفانه ما مقدار قابل‌توجهی از پروژه‌های حفاری را در کشور تعریف نکرده‌ایم، اظهار کرد: به‌فرض انتقال فناوری به کشور، احداث کارخانجات تولید تجهیزات درون‌چاهی و برون‌چاهی حفاری به علت ممکن نبودن تولید با تیراژ بالا، اقتصادی و به‌صرفه نیست.
اهمیت اکتشافات تحت‌الارضی
محمدباقر دری، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در پاسخ به این سوال که در امسال برای اکتشاف باید چه کاری انجام دهیم، اظهار کرد: اکتشاف براساس مقیاس است که در بخش اعظم کشور ما به‌صورت یک صد هزارم در قالب زون‌های بیست‌گانه انجام شده است.
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور ادامه داد: امسال همان‌طور که در برنامه‌ها مشخص شده، بخش اعظم تمرکزمان بر پهنه‌هایی است که در آنجا کارهای ژئوفیزیک هوایی را انجام داده‌ایم و حالا قرار است اقدامات زمینی را انجام دهیم. در هر منطقه‌ای که ناهنجاری معدنی وجود داشته باشد به‌طورحتم کار ژئوفیزیک زمینی و بعد حفاری را انجام می‌دهیم. همچنین قرار است ژئوفیزیک هوایی جدید در دیگر مناطق را ادامه دهیم.
دری با اشاره به اهمیت اکتشافات عمقی در کشور اظهار کرد: آنچه بیشتر از همه باید به آن توجه کرد و به‌عنوان نقطه‌ضعف اکتشاف در کشور ما شناخته می‌شود لزوم کار روی اکتشافات تحت‌الارضی و عمقی است. ازآنجایی‌که ما در این حوزه نسبت به دیگر کشورها هنوز در مراحل اولیه قرار داریم، سیاست کلی سازمان زمین‌شناسی در امسال این است که اکتشاف را به عمق ببرد.
او اظهار کرد: ما با استفاده از دانش ژئوفیزیک هوایی و پردازش داده‌های علوم زمین ازجمله زمین‌شناسی، ژئوشیمی و ماهواره‌ای این مهم را پیش خواهیم برد.
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور ادامه داد: برخی مناطقی که قابلیت اکتشاف در آن وجود دارد را آماده می‌کنیم، در آنجا ابتدا اقدامات صحرایی اولیه را انجام می‌دهیم و اگر نیاز باشد که اغلب هم همین‌طور است کارهای ژئوفیزیک زمینی را آغاز می‌کنیم.
دری با اشاره به اقدامات ژئوشیمیایی سازمان زمین‌شناسی اظهار کرد: برای برخی عناصر که غیردیداری هستند به سمت اکتشافات ژئوشیمیایی رفته‌ایم. این مهم در بخش اعظم کشور انجام شده است. برای بعضی از ورقه‌های یک صد هزارم در چهار عنصر اقدامات ژئوشیمی و آنالیزها انجام شده اما در برخی عناصر ازجمله طلا هنوز اقدام عملیاتی نشده است.
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در پاسخ به این سوال که وضعیت اکتشاف در امسال را چگونه پیش‌بینی می‌کنید، اظهار کرد: باتوجه به زمینه‌های کاری که فراهم شده و برداشت‌هایی که در سال‌های گذشته در چندین استان انجام داده‌ایم، می‌توانیم تا پایان سال تعدادی ذخیره معرفی کنیم.
او در پایان به دیگر مشکلات حوزه اکتشاف اشاره و تاکید کرد: مسائلی ازجمله معارضین محلی، منابع طبیعی و محیط‌زیست وجود دارد که باید حل شود. هرچند ما به منابع طبیعی احترام می‌گذاریم اما نباید مسائل طوری به هم گره بخورند که نتوانیم کار اکتشاف را پیش ببریم.
* صمت
