رشد معدن با دوری از نگاه دلالی
تا زمانی که وزارت معادن و فلزات را احیا و سیستم معدنکاری کشور را از بخش صنعت و بازرگانی جدا نکنیم، بخش صنعت و معدن نه‌تنها تکان نمی‌خورد بلکه روزبه‌روز بیشتر به قهقرا خواهد رفت.
به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، سال گذشته معدنکاران با مشکلات زیادی ازجمله رشد عوارض صادراتی و رکود اقتصادی روبه‌رو بودند. بحران کرونا نیز در آخر سال مزید بر علت شد تا نگرانی‌ها را دوچندان کند. باتوجه به این شرایط سوال این است که سال جاری چه وضعیتی در انتظار معدنکاران خواهد بود و فعالان اقتصادی در حوزه معدن چطور می‌توانند کار را پیش ببرند. صمت دراین‌باره با کارشناسان گفت‌وگو کرده است.
لزوم بازسازی و نوسازی معادن
لطفعلی بخشی، استاد اقتصاد با بیان اینکه سال جاری برای همه ازجمله بخش معدن سالی دشوار است، گفت: باتوجه به ادامه‌دار بودن شیوع ویروس کرونا و ماندگاری تحریم‌ها بخش معدن هم مثل دیگر بخش‌ها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و ویژگی خاصی برای آن نمی‌توان در نظر گرفت. البته پیش‌بینی درباره آینده این صنعت زود است و باید منتظر ماند و شرایط دیگر را هم بررسی کرد. باید دید چند ماه دیگر کرونا مهمان ما خواهد بود.
بخشی امسال را با پیچیدگی‌های زیادی روبه‌رو دانست و اظهار کرد: در این روند مصرف‌کنندگان و متقاضیان محصولات معدنی نیز شاید نتوانند کار چندانی انجام دهند. معدن یک زنجیره به‌هم‌پیوسته است که در انتهای آن به صنایع معدنی و صادرات می‌رسیم که امروز به‌دلیل وجود ویروس کرونا تقاضای جهانی برای مواد معدنی و محصولات صنایع معدنی وبه‌تبع آن صادرات به‌شدت کاهش‌یافته است.
وی با اشاره به سقوط قیمت نفت در دنیا ادامه داد: به نسبت کاهش تقاضا برای نفت، تقاضا برای محصولات معدنی هم کاهش می‌یابد و معادن ما بخشی از بازار صادراتی خود را از دست می‌دهند.
این استاد اقتصاد با بررسی وضعیت تقاضای محصولات معدنی در داخل نیز اظهار کرد: باید بررسی کنیم که صنایع داخلی ما به‌عنوان مصرف‌کننده محصولات معدنی چقدر فعال هستند. در بازار داخلی شاهد هستیم با چند ماه بیکاری قبل از عید و کاهش فعالیت‌ها تا امروز تقاضا برای محصولات معدنی کاهش یافته است.
بخشی در پاسخ به این پرسش که چه شرایطی برای بخش خصوصی پیش می‌آید، بیان کرد: کشور ما یکی از بدترین محیط‌های کسب‌وکار برای فعالیت بخش خصوصی را دارد و وضعیت در بخش معادن به‌مراتب از سایر بخش‌ها سخت‌تر است. امیدواریم باتوجه به وضعیت بد محیط کسب‌وکار برای بخش خصوصی، دولت فکری اساسی کرده و در راه بهبود آن تلاش کند.
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه ویروس کرونا فرصت خوبی را برای دولت به‌وجود آورده تا بروکراسی اداری و اشتباهات گذشته را حذف کند، تصریح کرد: شرایط حاضر وقت مناسبی است که دولت بتواند تامین مالی کرده و برای بازسازی و نوسازی معادن اقدام کند. با این سیاست وقتی شرایط به حالت عادی برگردد فعالان معدنی با آمادگی بیشتری می‌توانند با بازار مواجه شوند.
او تاکید کرد: امیدواریم با اقدامات موثر دولت و با رفع کرونا محیط بازتری برای فعالیت و کسب‌وکار فراهم شود.
لزوم احیای وزارت معادن و فلزات
پیمان افضل، عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن ایران با بیان اینکه آینده معدنکاری در کشور ما در گرو اقدامات در دیگر بخش‌ها است، اظهار کرد: یک بخش را نمی‌توان جدای از بخش‌های دیگر در نظر گرفت.
این استاد دانشگاه با اشاره به دو موضوع تحریم‌ها و بحران کرونا گفت: یکی از مشکلات موجود تحریم‌ها است که صادرات مواد معدنی و صنایع معدنی را تحت تاثیر قرار داده و مشکل دیگر بحران کرونا است که بر قیمت‌های جهانی اثر گذاشته است.
او ادامه داد: هرچند پس از کرونا شاهد افزایش قیمت خواهیم بود اما اینکه چه زمانی این اتفاق بیفتد، مشخص نیست. نکته مهم این است که بفهمیم بازارهای مواد معدنی چه زمانی به رشد و ثبات دست پیدا می‌کنند.
او با بیان اینکه بحران کرونا باعث می‌شود فعالان اقتصادی به سمت گسترش صنایع سبز بروند، اظهار کرد: مواد معدنی مثل لیتیوم، عناصر نادر خاکی و موادی که در انرژی‌های پاک کاربرد دارند، به‌طورقطع بازار بیشتری خواهند داشت. عناصری که به‌صورت سنتی استفاده می‌شدند و برای محیط‌زیست آلایندگی داشتند ازجمله سرب در بازار مصرف با پروتکل‌های سختگیرانه‌تری مواجه و در آینده نزدیک با کاهش قیمت روبه‌رو خواهند شد.
عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن ایران با اشاره به روند معدنکاری در کشور گفت: تا زمانی که وزارت معادن و فلزات را احیا و سیستم معدنکاری کشور را از بخش صنعت و بازرگانی جدا نکنیم، بخش صنعت و معدن نه‌تنها تکان نمی‌خورد بلکه روزبه‌روز بیشتر به قهقرا خواهد رفت.
افضل تاکید کرد: متاسفانه بخش بازرگانی به‌دنبال دلالی است و به معدن به‌عنوان کالای صادراتی و زودبازده نگاه می‌کند. به‌این‌ترتیب بدون توجه به رشد دانش و فناوری به‌دنبال فرهنگ دلال‌مسلکی است.
مسئله دیگر اینکه صنعت ما بسیار بزرگ است و همواره معدن را تحت پوشش خود قرار داده است؛ بنابراین برای معدنکاری به سازمانی مستقل نیاز داریم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بخش معدن دارای بازدهی عالی اما زمان‌بر است، ادامه داد: تا زمانی که دولت این دیدگاه را نداشته باشد و معدن را به‌عنوان بخشی در نظر بگیرد که خیلی سریع باید آن را به پول تبدیل کند نتیجه آن می‌شود که صادرات مواد خام رشد می‌کند و صنایع معدنی بدون فکر در هر جای کشور ایجاد می‌شوند.
او تاکید کرد: بخش معدن باید تخصصی اداره شود و از حضور دلال‌ها در این بخش جلوگیری کرد.
* صمت
