به گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ ایران، اگر چه پایه های فرآوری محصولات سنگ به تازگی ایجاد شده اما سرعت بخشی به تکمیل زنجیره صنایع وابسته و استفاده بهینه از ظرفیت های تزئینی و فراوری محصولات هنری و صنعتی از سنگ، شاه کلید تولید اشتغال و ثرورت است و باید به آن توجه ویژه شود.

ایران به لحاظ ذخایر سنگ، مقام چهارم دنیا را به خود اختصاص داده است و چهار میلیارد تن ازهفتاد میلیارد تن ذخایر معدنی سنگ تزئینی دنیا در ایران قرار دارد. بر اساس مستندات موجود سالانه صادرات سنگ خام و سنگ فرآوری شده کشوردویست و پنجاه میلیون دلار است که از این میزان صد و هفتاد میلیون دلار از طریق صادرات سنگ خام و هشتاد میلیون دلار از صادرات محصولات فرآوری شده نصیب ایران می شود.

در یک نگاه می توان گفت که عمده صادرات سنگ ایران را محصولات سنگ آهکی کار نشده شامل می شود که به صورت خام (کوپ) و بدون فرآوری از مرزها خارج می شود و کشورهای هدف با زنجیره فرآوری سود و ارزش افزوده آن را به جیب می زنند.

بر پایه این گزارش، در شهرستان محلات هفتاد معدن فعال وجود دارد و ذخیره قطعی این معادن سی میلیون تن سنگ است و سالانه دو میلیون تن سنگ از این معادن برداشت می شود. بیش از دو درصد تولید سنگ جهان از معادن شهرستان محلات برداشت می شود و تولید ده و هشت درصد سنگ تراورتن جهان در این شهرستان است.

دویست و هشتاد واحد فرآوری با ظرفیت فرآوری هجده میلیون متر مربع سنگ در شهرستان محلات وجود دارد که در مجموع سیزده و سه حجم سنگ فراوری شده کشور را شامل می شود. با این وجود کشورهایی نظیر ایتالیا و ترکیه با برخورداری از فناوری های روز در صنایع تبدیلی، سنگ خام یا کوپ تولیدی در این شهرستان را به محصولات با کیفیت و مشتری پسند تبدیل و با قیمت بالا دوباره به ایران صادر می کنند که این مهم جای درنگ برای صنعت سنگ ایران دارد.

در صورتی که برنامه ریزی برای فرآوری محصولات معدنی در کشور انجام شود، ضریب توسعه اقتصادی کشور بالا می رود و سود حاصل از این محل را می توان در توسعه زیرساخت های تولیدی و صنعتی هدایتگری کرد.

نهمین نمایشگاه بین المللی سنگ ایران در شهر نیم ور از توابع شهرستان محلات که از بیست و چهارم تا بیست و هفتم شهریور ماه با حضور مقامات کشوری و وزیر صنعت ، معدن و تجارت جریان داشت، فرصتی برای عرضه توانمندی های صنعت سنگ ایران بود که از منظر دیگر نگاه کارشناسی و تیزبین را در مساله شناسی و فرصت سازی برای این حوزه مهم تولید کشور طلب می کرد.

در همایش های جانبی و سخنرانی های مقامات مختلف در این نمایشگاه، اتفاق نظر بر توسعه زنجیره فرآوری محصولات صنعتی به عنوان مطالبه صنعت سنگ ایران برجسته سازی شد و می طلبد راهکارهای اجرایی هدفمند و حمایت های ویژه برای باروری بازوهای اشتغالزا و ایجاد درآمدهای موثر در این حوزه صورت پذیرد و این مزیت خداداد در سایه هدایتگری اصولی بر مبنای رهنمون های اقتصاد مقاومتی در جایگاه مطلوب خود قرار بگیرد.

وزیر صنعت ،معدن و تجارت در نهمین نمایشگاه بین المللی سنگ ایران گفت: در شرایط پسا برجام، صنعت کشور روند رو به رشدی را تجربه می کند و نیاز است در حوزه صنایع معدنی از جمله صنعت سنگ، مزیت ها بارور شود که همه باید با اراده پای در راه دراز و پر مشقت آن بگذاریم.

محمد رضا نعمت زاده معتقد است: ارزش افزوده و تولید ثروت نیاز کنونی کشور و موتور محرک در خروج صنایع از رکود و رونق بخشی به تولید است و تقویت زنجیره فراوری سنگ و خروج از خام فروشی آن،ا ز موضوعاتی است که در تحقق این هدف تعیین کننده است.

وی بیان کرد: حوزه فرآوری صنعت سنگ ایران باید بر اساس تقاضاهای جهانی و سلایق بین المللی باشد و تولید بر مبنای سلایق داخلی این حوزه را رقابتی نمی کند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در سخنرانی خود بر تقویت خوشه های سنگ، کنسرسیوم یا شرکت های بزرگ هدایت صادراتی و بازاریابی تاکید کرد و دستیابی به این مهم را محصول تدبیر، برنامه داشتن و هم افزایی در اجرا دانست.

نعمت زاده اضافه کرد: تجهیز واحدهای معدنی و فرآوری سنگ با ماشین آلات و تجهیزات روز امری اجتناب ناپذیر است چرا که توجه به این مهم کیفیت در تولید، کاهش هزینه و محصول پرمشتری خواهد داشت.

وی گفت: شهرستان محلات ظرفیت صنعت ماشین سازی فراوری را دارد و در صورت راه اندازی این صنعت اشتغال و ایجاد درآمد افزایش می یابد.

در اوایل شهریور ماه نیز معاون امور تعاونی های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با سفر به شهرستان محلات و نشستی با تعاونی ها و فعالان اقتصادی این شهرستان بر راه اندازی تعاونی های صادراتی تاکید کرد و گفت: تعاونی های صادراتی عاملی برای ارتقای بهره وری در کشور است.

سید حمید کلانتری افزود: محصولاتی می تواند در مدار صادرات قرار گیرند که رقابت پذیر و بازار پسند باشند و این امر با بهره وری میسر می شود. وی ادامه داد: به جای اینکه سنگ ایرانی به ایتالیا صادر شود در آنجا فراوری و صیقل داده شود و با برند آن کشور صادر شود، باید با تشکیل تعاونی صادراتی قوی با فراوری سنگ، به ایجاد و تقویت نام تجاری ایران در این حوزه پرداخت و ارزش افزوده محصول را بالا برد.

وی گفت: دانش فنی فراوری محصولات وجود دارد و تعاون ها باید صادرات را با افزایش بهره وری، با نشان تجاری پرآوازه و ویژه و ایجاد ارزش افزوده افزایش دهند.

وی بیان کرد: برندسازی از جمله نیازهای بخش تولید است و تعاونی ها در صورت قرار گرفتن در کنار هم می توانند شبکه ای منسجم بسازند و به تولید رقابت پذیر با نام تجاری واحد بیاندیشند.

وی اظهارکرد: وجود ضعف در توسعه بازار و توسعه تولید با نام تجاری واحد(برند) معضلی است که در بخش تعاون باید ترمیم شود و در حال حاضر تعاونی ها بسته بندی خوبی ندارند، جلوه آرایی و ویترین آرایی نمی کنند و محصولشان هرچند با کیفیت، در بازار کمتر شناخته می شود.

کلانتری اظهار کرد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دنبال بالا بردن سهم تعاونی ها در اقتصاد و بازارهای جهانی است و در تلاش است تا مشکلات تعاونی ها را در بازاریابی محصولات شان برطرف کند.

معاون امور تعاونی های وزارت تعاون، کار و رفاه گفت: باید از ظرفیت های بالای شرکت تعاونی ها در زمینه صادرات، تولید و اشتغال استفاده کرد. وی، بر ارتقای بهره وری در تعاونی ها تاکید کرد و افزود: با ارتقای بهره وری و ارزش افزوده تولید، هزینه ها کاهش می یابد و کیفیت و عملکرد افزایش می یابد.

کارشناس ارشد سنگ وزرات صنعت، معدن و تجارت نیز در نهمین نمایشگاه سنگ شهرستان محلات نیز بر این مساله تاکید کرد که بیش از شش هزار واحد فراوری سنگ در کشور وجود دارد که بسیاری از این واحدها، استانداردهای روز دنیا را ندارند و هم اکنون دیگر به عنوان واحدهای اقتصادی به شمار نمی روند.

محسن گلیجانی افزود: میزان سنگ بریده پارسال هفتصد هزار تن و واردات سنگ تزئینی پنجاه هزار تن بوده است.

وی ادامه داد: پارسال هشتاد میلیون متر مربع سنگ نما در کشور فراوری شد که با بررسی نشان می دهد میزان صادرات در مقابل تولید بسیار ناچیز بوده است.

این کارشناس ارشد، چاره رونق و افزایش درآمد از صنعت سنگ ایران را در تشکیل کنسرسیوم و تجمیع واحدهای اقتصادی با کیفیت در تولید و صادرات هدفمند دانست.

برپایه این گزارش، گلیجانی اضافه کرد: تفکر و راهکارهای اجرایی موثر برای رفع موانع صادراتی، بازنگری در تعرفه های واردات برای تشویق تولید کننده داخلی به صادرات، سرمایه گذاری در کیفیت تولیدات و استمرار تولید برای حضور در بازارهای جهانی نیاز است.

وی، ایجاد مشوق های صادراتی را از گام های عملی در دست انجام دانست و گفت: این مشوق ها می تواند در کمک هزینه های حمل و نقل به وی‍ژه حمل دریایی و در ارتباط با کاهش نرخ تسهیلات باشد.

وی گفت : شورای سیاستگذاری سنگ کشور که با رئیس خانه معدن، رئیس توسعه تجارت و نمایندگان کانون های سنگبری کل کشور تشکیل شده تا با رصد امور بتوان نقاط ضعف و قوت این صنعت مهم ایران را جمع بندی و عارضه یابی کرد و در سایه همدلی برنامه های کارگشا ارایه داد.

رئیس انجمن سنگ ایران گفت: خام فروشی در صنعت سنگ آفتی جدی است و باید با تقویت زنجیره فرآوری محصولات، درآمد ها را از این بخش در بازار داخلی و خارجی افزایش داد.

ابوالقاسم شفیعی افزود: حمایت ها در حوزه صنعت سنگ باید به گونه ای باشد که هزینه های تولید کاهش یابد و بستر رقابتی شدن تولید در این بخش مهیا شود.

وی بیان کرد: آنچه باعث خام فروشی سنگ می شود این است که هزینه بالای تولید، توان رقابت در بازار و تجارت جهانی را از تولید کننده گرفته است. شفیعی بیان کرد: دستمزدهای بالای کارگر، هزینه های بیمه، حمل و نقل، مالیات قیمت بالای ماشین آلات باعث هزینه های بالای تولید می شود و صنعتگر ترجیح می دهد سنگ را به صورت خام به فروش برساند.

رئیس انجمن سنگ ایران گفت: فرصت سازی برای توسعه صادرات سنگ ایران ضرورت است و با توجه به کیفیت محصولات این حوزه باید تمرکز بر صادرات تقویت شود.

مشاور ارشد اتاق بازرگانی ایران نیز معتقد است: برخورداری از دو قطب صنعتی و سه شهرک صنعتی سنگ تزئینی و وجود صد انبار سنگ کوپ، از جمله مزیت های شهرستان محلات است.

عزیز میرزاییان افزود: نود و پنج درصد مشاغل در شهرستان محلات در ارتباط با صنایع سنگ است و این مزیت در اشتغالزایی و تولید ثروت باید بسط داده شود.

وی بیان کرد: حدود سیصد معدن فعال سنگ کشور در این منطقه است و این مساله توانمندی شهرستان محلات را در سنگ تزئینی نشان می دهد.

وی اظهار کرد: بزرگترین مشکل پیش روی رشد و گسترش صنعت سنگ کشور، کمرنگ بودن امنیت سرمایه گذاری در این بخش است که به دلیل وجود قوانین مغایر، بخشی نگری و مزاحمت های محلی اتفاق افتاده است.

وی افزود: اصلاح قانون مالیاتی، تامین منابع مالی، ماشین آلات و تجهیزات به روز و اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده، موانع سرمایه گذاری و گمرکی ، نیاز این بخش در توسعه صادرات است.

مشاور ارشد اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: بخش خصوصی باید با ایجاد یک تشکل فراگیر از فعالان سنگ، تدوین برنامه های اجرایی مناسب و ارتباط مستمر با سازمان نظام مهندسی کشور، در راستای ارتقای دانش فنی به سمت توسعه صنعت سنگ کشور و توسعه صادرات گام بردارد.

میرزاییان تاکید کرد: بهره گیری حداکثری از تجارب و تخصص صاحب نظرها در صنعت سنگ از مسایلی است که باید به آن بها داده شود. وی گفت: همکاری بهینه و مستمر با صندوق بیمه سرمایه گذاری برای تامین ماشین آلات و توسعه صادرات و ایجاد همدلی و همزبانی تشکل های صنفی و تخصصی فعالان سنگ در قالب یک تشکل فراگیر از دیگر راهکارهای پیشنهادی در رابطه با ساماندهی عوارض و تهدید های فراگیر در بخش معدن و فراوری سنگ است.

مسئولان، کارشناسان و دست اندرکاران امور اقتصادی و تجارت بر این باورند که تکمیل زنجیره تولید و صادرات سنگ ایران نقشه راه هدفمند و همراهی بخش های ذیربط را می طلبد و باید با فرصت سازی به بهترین شکل محقق شود. آنان می گویند مزیت های مانند سنگ در تولید موتور محرک برای شاخه های زیردستی است و تمامی تلاش باید در باروری صنایع فرآوری صنعت به کارگرفته شود تا در عرصه رقابت جهانی حرف برای گفتن داشته باشیم.

شهرستان محلات قطب تولید سنگ نما کشور در فاصله صد و پنج کیلومتری اراک قرار دارد و دارای پنجاه هزار نفر جمعیت است.

* ایرنا