روایتِ یک قرن کار و اشتغال در ایران دارای نقاط تاریک و روشنی است که نادیده گرفتنِ تجربیات آن، تکرار اشتباهات گذشته را در پی دارد، در این نوشتار به نقاط تاریکِ این یک صد سال پرداخته شده و روشنی‌ها را در نوشته‌ای دیگر روایت خواهیم کرد.